Ranibizumab wciąż złotym standardem. Wyniki dwuletnich badań CATT

Wyniki najnowszych badań porównawczych inhibitorów anty-VEGF po raz kolejny potwierdzają większe bezpieczeństwo stosowania ranibizumabu (Lucentis®) nad bewacyzumabem (Avastin®)w leczeniu AMD.

Ogłoszone wyniki dwuletniego badania CATT (Comparison of Age-related Macular Degeneration Treatment Trials), finansowanego przez publiczny National Eye Institute, uzupełniają coraz liczniejsze dowody sugerujące poważne zastrzeżenia dotyczące bezpieczeństwa związanego ze stosowaniem poza wskazaniem preparatu Avastin® (bewacyzumab) do komory ciała szklistego.

Bezpieczeństwo

Wyniki wykazały znamienne statystycznie, wyższe o 30 proc. ryzyko wystąpienia ogólnoustrojowych działań niepożądanych po zastosowaniu bewacyzumabu w trybie off-label, w porównaniu z preparatem Lucentis (p=0,004).
Wykazano także wiele działań niepożądanych, m.in. takich jak: zakrzepica tętnicza, ogólnoustrojowy krwotok, zastoinowa niewydolność serca, epizody zakrzepicy żylnej, nadciśnienie, a także zgony z przyczyn naczyniowych, które występowały numerycznie częściej u pacjentów leczonych bewacyzumabem (p=0,07). Podobnie jak w pierwszym roku badań, występowało znamiennie więcej zaburzeń żołądkowo-jelitowych u pacjentów leczonych bewacyzumabem podawanym poza wskazaniami do komory ciała szklistego w porównaniu z preparatem Lucentis (p=0,005). Jak stwierdzają autorzy badania CATT, było to również powodem do niepokoju we wcześniejszych badaniach bewacyzumabu.

- Dane te uzupełniają coraz liczniejsze dowody sugerujące, że całkowite ryzyko ciężkich ocznych i ustrojowych działań niepożądanych jest wyższe w przypadku bewacyzumabu podawanego poza wskazaniami do komory ciała szklistego
w porównaniu z preparatem Lucentis. Jednakże badania te nie miały wystarczającej mocy do oceny różnic pod względem sporadycznych, ale ciężkich zdarzeń takich jak zgon i udar, które w poprzednio opublikowanych analizach dużej bazy danych Medicare występowały znamiennie częściej w przypadku stosowania preparatu Avastin off-label - powiedział Tim Wright, Globalny Dyrektor ds. Rozwoju w Novartis Pharma. - Ryzyko pod względem bezpieczeństwa pomiędzy dwoma lekami może wynikać z różnic pomiędzy cząsteczkami oraz formułą leku. Podkreśla to znaczenie projektowania i opracowywania leków z myślą o pacjencie oraz procesie chorobowym.

Ranibizumab jest fragmentem humanizowanego przeciwciała monoklonalnego, który blokuje aktywność czynnika wzrostu naczyń krwionośnych w oku, co powoduje, że największe stężenie leku pozostaje w gałce ocznej, a do układu krążenia przedostają się tylko niewielkie ilości leku. Połowa ilości leku jest usuwana z organizmu już po około dwóch godzinach. Natomiast bewacyzumab jest pełną cząsteczką humanizowanego przeciwciała w skutek czego okres półtrwania leku w organizmie wynosi około 20 dni.

Skuteczność

Po dwóch latach stosowania obu leków większa numerycznie poprawa ostrości wzroku nastąpiła u pacjentów, u których zastosowano ranibizumab. Ostrość wzroku wzrosła  średnio o 6,7 litery. Tym samym została utrzymana ostrość wzroku po pierwszym roku badania, która wyniosła 6,8 litery. Przyczyniła się do tego znamiennie statystycznie lepsza resorpcja płynu podsiatkówkowego po podaniu Lucentisu, co doprowadziło do zmniejszenia grubości siatkówki potwierdzonej w badaniu OCT.

W przypadku bewacyzumabu ostrość wzroku po dwóch latach poprawiła się numerycznie o 5 liter, jednak w porównaniu do wyników uzyskanych po pierwszym roku badań ostrość wzroku spadła o 1,7 litery. Aby osiągnąć powyższe wyniki potrzebnych było 12,6 iniekcji ranibizumabu i 14,1 iniekcji bewacyzumabu w ciągu dwóch lat badania. Dane dotyczące liczby iniekcji są znamienne statystycznie.

Badania Medicare

Wyniki badań CATT potwierdzają wcześniejsze doniesienia płynące z badań Johns Hopkins University1 oraz Duke University2 (retrospektywnych analiz Medicare -  rządowego programu ubezpieczeń zdrowotnych w USA), które porównywały bezpieczeństwo stosowania bewacyzumabu doszklistkowo w trybie off-label oraz preparatu Lucentis w leczeniu wysiękowej postaci AMD.

Pierwotna analiza w badaniu przeprowadzonym przez Duke University wykazała, że stosowanie bewacyzumabu poza wskazaniami oraz preparatu Lucentis nie było związane z podwyższonym ryzykiem zgonu, ataku serca, krwawienia lub udaru w porównaniu z terapią fotodynamiczną lub pegaptanibem. Wtórna analiza w tym samym badaniu, które objęło około 40 000 pacjentów, wykazała znamiennie wyższe ryzyko zgonu (16%) oraz udaru (28%) w przypadku stosowania bewacyzumabu poza wskazaniami do gałki ocznej w porównaniu do preparatu Lucentis.

Z kolei w badaniu przeprowadzonym w  Johns Hopkins University przeprowadzono ocenę 77 886 pacjentów systemu Medicare z wysiękową postacią AMD. W tym badaniu u pacjentów leczonych bewacyzumabem  poza wskazaniem, podawanym do gałki ocznej występowało o 11% znamiennie podwyższone ryzyko zgonu oraz o 57% znamiennie podwyższone ryzyko udaru krwotocznego w porównaniu z pacjentami leczonymi preparatem Lucentis. Ryzyko zapalenia oka było o 80% wyższe w przypadku stosowania bewacyzumabu off-label podawanego do komory ciała szklistego w porównaniu z preparatem Lucentis.

Nowe zgłoszenia działań niepożądanych po bewacyzumabie

Od czasu przedstawienia wyników z pierwszego roku badania CATT, w Stanach Zjednoczonych3 oraz w Wielkiej Brytanii4 pojawiły się doniesienia o dodatkowych przypadkach ciężkiego zapalenia oka, z których niektóre powodowały ślepotę, po zastosowaniu bewacyzumabu poza wskazaniem, podawanego do komory ciała szklistego. Wiele urzędów regulujących rynek medyczny, łącznie ze szwedzką agencją The Swedish Medical Products Agency5 oraz Health Canada6, wydały ostrzeżenia dotyczące stosowania bewacyzumabu off-label podawanego do komory ciała szklistego

Niezależnie od wyników badania CATT lub jakiegokolwiek innego bezpośredniego badania porównawczego, bewacyzumab nie jest zarejestrowany do stosowania w leczeniu jakichkolwiek chorób oczu, do podawania do oka, ani do przygotowywania postaci leku w mniejszych dawkach. Firma Novartis stoi na stanowisku, że stosowanie leków poza wskazaniami powinno ograniczać się do przypadków, w których istnieje niezaspokojona potrzeba medyczna, której nie można zaspokoić przy użyciu zarejestrowanych leków.

O badaniu CATT

Badanie CATT to dwuletnie, prospektywne i wieloośrodkowe badanie kliniczne typu non-inferiority, oceniające względną skuteczność i bezpieczeństwo preparatów Lucentis i Avastin w leczeniu wysiękowej postaci AMD. Badanie objęło 1107 pacjentów z wysiękową postacią AMD. Pierwszorzędowym punktem końcowym badania była średnia zmiana ostrości wzroku po 12 miesiącach w porównaniu ze stanem wyjściowym, mierzonym na standardowej skali ETDRS (Early Treatment Diabetic Retinopathy Study).


*****
Firma Novartis dostarcza innowacyjnych rozwiązań z zakresu opieki zdrowotnej, które zaspokajają zmieniające się potrzeby pacjentów i społeczeństw. Firma Novartis z siedzibą główną w Bazylei (Szwajcaria), oferuje zdywersyfikowane portfolio produktów zaspokajających powyższe potrzeby: innowacyjne leki, produkty okulistyczne, przynoszące oszczędności leki generyczne, szczepionki oraz narzędzia diagnostyczne, leki dostępne bez recepty oraz produkty weterynaryjne. Novartis jest jedyną globalną firmą o wiodącej pozycji w tych obszarach. W 2011 roku Grupa osiągnęła przychody ze sprzedaży netto na poziomie 58,6 mld dolarów, z czego około 9,6 mld dolarów (9,2 mld dolarów bez kosztów utraty wartości i amortyzacji) zostało zainwestowane w prace badawczo-rozwojowe Grupy. Grupa Novartis zatrudnia około 124 000 osób i działa w ponad 140 krajach na całym świecie.

Więcej informacji znajduje się na stronie http://www.novartis.com.