Reakcje nadwrażliwości na NLPZ w praktyce i teorii

NLPZ, czyli niesteroidowe leki przeciwzapalne to grupa medykamentów przeciwzapalnych, przeciwbólowych oraz przeciwgorączkowych, z których najpopularniejsza jest popularna Aspiryna. Tego rodzaju tabletki każdy z nas stosuje bardzo często, chcąc pozbyć się bólu głowy, objawów przeziębienia, czy innych dolegliwości, które przeszkadzają nam w normalnym funkcjonowaniu.

Niewiele osób wie jednak, że ich stosowanie może wiązać się z reakcją alergiczną organizmu człowieka, która może stanowić zagrożenie zarówno dla zdrowia, jak i życia człowieka.

Najbardziej wyrazistym przykładem tego rodzaju powikłań są przypadki osób cierpiących na astmę. W normalnym przebiegu choroby, pacjent odczuwa typowe dolegliwości, wynikające z tej przewlekłej choroby. W przypadku zażycia medykamentów, należących do grupy NLPZ te zwykłe przypadłości mogą zamienić się w skurcze oskrzeli, bóle brzucha, nudności, łzawienie świąd oczu, czy nawet wstrząs anafilaktyczny. Jeżeli u pacjenta dochodzi do tego typu reakcji możemy powiedzieć, że cierpi on na tak zwaną astmę aspirynową (AERD- Aspirin-exacerbated respiratory disease). Wywoływanie napadów duszności u chorych na AERD wynika z farmakologicznego działania leku, czyli ze swoistego zahamowania enzymu – cyklooksygenazy (COX) w tkankach drzewa oskrzelowego i górnych dróg oddechowych. Astma aspirynowa występuje często. Według różnych szacunków u 7–28% chorych na astmę kiedykolwiek wystąpiły napady duszności po zastosowaniu NLPZ.

Podobne powikłania, wynikające z zażywania NLPZ nasilają się również w przypadku zachorowań na pokrzywkę czy też zmaganiem się z wrodzonym obrzękiem naczynioruchowym. Stopień nadwrażliwości na tę grupę leków może zmieniać się w czasie w zależności od aktywności choroby podstawowej. Najczęściej jednak objawy pojawiają się od 1-4 godzin po zażyciu NLPZ,  jak i nawet po 24 godzinach od przyjęcia leku.

Specjaliści wyróżniają jedna również tak zwane reakcje opóźnione na NLPZ. Wymienia się wśród nich reakcje skórne i narządowe. Wśród ubocznych efektów skórnych wyróżnia się zmiany rumieniowo grudkowe, pojawienie się rumieni trwałych lub ciężkich pęcherzowych chorób skóry. Reakcje narządowe to śródmiąższowe zmiany w płucach, aseptyczne zapalenie opon mózgowych, zapalenie nerek i polekowe zapalenie wątroby.

Mechanizmy rozwoju nadwrażliwości na aspirynę i inne niesterydowe leki przeciwzapalne są od wielu lat przedmiotem badań, w trakcie których wysunięto wiele hipotez. Najbardziej popularna jest jednak ta, która wyjaśnia patomechanizm astmy aspirynowej na drodze mechanizmów farmakologicznych związanych z hamowaniem cyklooksygenazy (COX), tj. enzymu biorącego udział w syntezie prostaglandyn, tromboksanu i prostacykliny przez aspirynę.

Dość charakterystyczna jest wcześniejsza tolerancja aspiryny, bądź innych NLPZ . Dlatego też pierwszy epizod choroby jest zwykle dużym zaskoczeniem dla samego chorego. Specjaliści wyróżniają tak zwaną triadę aspirynową, czyli zespół objawów w postaci pojawienia się astmy oskrzelowej, przewlekłego nieżytu nosa i zatok oraz nadwrażliwości na kwas acetylosalicylowy. Zdarza się, że pierwszy atak astmy pojawia się po przyjęciu leku.

Autor:

Eliza Jakóbczyk