Rozgniatanie leków zmniejsza ich skuteczność?

Postać niektórych leków nie jest łatwo przyswajalna, ale ich poddanie jakiejkolwiek obróbce jest przeciwwskazane. Zażywanie leków w postaci kapsułek lub tabletek jest niekiedy trudne dla pacjentów mających trudności z połykaniem oraz z zaburzeniami natury psychologicznej i behawioralnej, które utrudniają podawanie doustne.

Zjawisko to jest szczególnie częste w instytucjach opieki nad osobami starszymi, a także na oddziałach psychiatrycznych i otolaryngologicznych. Stosowanie kruszenia lekarstw jest więc powszechnie znanym zjawiskiem.

Badanie opublikowane w czasopiśmie Revue de Médecine Interne potwierdza, że zażywanie rozgniecionych leków może osłabić ich skuteczność.

Mimo że praktyka ta jest szeroko rozpowszechniona, jej konsekwencje rzadko były badane, mówił profesor Jean Doucet, geriatra na oddziale medycyny wewnętrznej CHU w Rouen. Sami jesteśmy zainteresowani tym problemem po wielu zgłoszeniach od pielęgniarek nakłanianych do zgniatania leków. Uświadomiliśmy sobie wagę problemu związanego z tą domową praktyką, nie odpowiadającą żadnym zaleceniom.

Na podstawie tej wypowiedzi, zespół badawczy przeprowadził czerwcu 2009 roku ankietę na pacjentach z 23 oddziałów geriatrii w Rouen. Badanie wykazało że jedna trzecia leków została zredukowana do postaci proszku przed podaniem, a dotyczy to wszystkich
rodzajów lekarstw.

Jednak w 42% przypadków taka praktyka przeciwwskazana.

Przekształcenie postaci leku może być niebezpieczne i narazić pacjenta na inny sposób dawkowania. Rzeczywiście, postać niektórych leków jest testowana w kierunku ich "lepszego" przyswajania. Chodzi między innymi o „gastroodporność,” czyli o to, żeby leki nie uwalniały się w żołądku. W formach o "rozszerzonym działaniu" chodzi zaś o wydłużenie czasu procesu reagowania.

Skutki te mogą być unicestwione przez rozpylanie, rozkruszanie, itp., wyjaśnia profesor Doucet. W większości przypadków zaś moglibyśmy wymienić takie leki na formy łatwiejsze do połknięcia lub takie, które mogą być kruszone. Z braku formalnych zaleceń, lekarze nie zawsze są świadomi tych trudności.

Brak informacji - głównym winnym?

Badania wykazują również tradycyjne przygotowanie proszków przez samego pacjenta. Chorzy mogą miażdżyć leki nawet trzy - cztery razy i mieszać je z nieodpowiednimi składnikami - często z kompotem jabłkowym (76% przypadków) – w celu łatwiejszego przyswojenia.

Podobne praktyki skutkują nie tylko ryzykiem interakcji pomiędzy aktywnymi składnikami różnych leków, ale także ze składnikami, z którymi są wymieszane dla ułatwienia trawienia. Biorąc pod uwagę pH i temperaturę, możemy spodziewać się niepożądanych reakcji chemicznych.

Żel wodny, ze względu na swoją neutralność, służy tylko w 5,7% przypadków.

Wreszcie, brak sprzętu i odpowiedniego personelu sprawia, że moździerz i tłuczek używane są w ponad połowie przypadków.

Przygotowany personel medyczny, tak samo jak i jak lekarze, nie ponosi winy za to wszystko, łagodzi prof. Doucet. Te błędy tłumaczy rażący brak przewodników dobrych praktyk i dotyczy to przede wszystkim pacjentów spoza szpitala. Dlatego tak ważne jest dostarczenie zaleceń
lekarzom z miasta, pracownikom placówek zdrowia, farmaceutom, łącznie z pacjentami i ich opiekunami. 

W następstwie tych niepokojących wyników, uzupełniające zalecenia do wyczerpującego wykazu leków, które mogą być kruszone lub nie, zostały zredagowane przez apteki CHU w Rouen i udostępnione w witrynie internetowej, tak samo jak zalecenia lekarskie dla pacjentów i ich opiekunów.

Zalecenia również zostały włączone do przewodnika po lekach, wydanego przez francuski organ zdrowia (HAS) i opublikowanego w grudniu 2011 roku.