Sezon na owoce

Już niedługo, w naszych sklepach pojawią się pierwsze letnie owoce. Stragany wypełnią się świeżymi, uwielbianymi przez większość z nas, truskawkami, malinami i czereśniami. Choć nawet dzieci wiedzą, że owoce są zdrowe i zawierają mnóstwo witamin, warto bliżej przybliżyć sobie ich dobroczynny wpływ na nasze zdrowie.

AGREST (Ribes grossularia L..) - 100 g owoców dostarcza 46 kcal

Owoce agrestu to źródło ogromnej ilości witamin, przede wszystkim witaminy C i E, ale także karotenoidów (prekursorów witaminy A) oraz witamin z grupy B i P. Obecne są w nich także kwasy organiczne, głównie kwas cytrynowy oraz składniki mineralne: potas, sód, wapń, fosfor, magnez, żelazo, siarka i molibden. W skład owoców agrestu wchodzą również serotoniny, garbniki i antocyjany.

Owoce charakteryzują się także obecnością dużej ilości skrobi, błonnika i pektyn, które powlekają błony śluzowe przewodu pokarmowego oraz chłoną wodę, przez co zwiększają swoją objętość, regulując wypróżnienia. Właściwość ta znalazła zastosowanie w leczeniu otyłości.

Owoce agrestu, zwane niekiedy winogronami północy, poza działaniem przeczyszczającym, posiadają właściwości moczopędne i oczyszczające, co może pomóc w walce z nadciśnieniem (także dzięki obecności serotonin) i obrzękami. Dzięki związkom mineralnym, które pobudzają odkwaszanie krwi i tkanek, stosowane są wspomagająco w leczeniu podagry, reumatyzmu i przewlekłych stanów zapalnych skóry.

Z kolei, w stanach zapalnych przewodu pokarmowego, agrest bywa wykorzystywany jako środek przeciwbólowy. Duża zawartość witaminy C sprawia, że agrest jest doskonałym lekiem na przeziębienie. Ponadto wskazany jest w chorobach płuc i stanach zapalnych jamy ustnej i gardła. Dawniej był także zalecany przy często występujących krwotokach i nadmiernie obfitych miesiączkach. Rówież kosmetyce nie są obce dobrodziejstwa agrestu. Maseczka z jego świeżych owoców, dzięki obecności kwasów organicznych działa oczyszczająco i wybielająco.

Najwięcej korzyści dla naszego zdrowia przyniesie spożywanie surowych owoców. Jednak warto także przygotowywać przetwory, by cieszyć się smakiem i pozytywnym wpływem agrestu na nasze zdrowie, przez cały rok. Dzięki obecności pektyn owoce te nadają się idealnie do przyrządzania dżemów, marmolad, powideł i galaretek. Mniej dojrzałych owoce można kandyzować lub wykorzystać do zrobienia kompotu. Agrest można również przechowywać w postaci zamrożonej.

CZEREŚNIA (Prunus avium L.) - 100 g owoców dostarcza 60 kcal

Czereśnia, dawniej zwana trzśnią lub krześnią, wydaje bogate w garbniki owoce. Aż 80% ich składu stanowi woda, dlatego są doskonałe dla osób odchudzających się. Pozostałe, pozorne 20% to całe bogactwo cennych składników odżywczych, m. in. witamin (C, A, PP oraz witamin z grupy B) i minerałów (fosforu, wapnia, magnezu, siarki, chloru, sódu, cynku, miedzi i jodu). Owoce czereśni zawierają także pektyny (głównie protopektynę) i niemal wszystkie kwasy organiczne, jednak w stosunkowo niewielkich ilościach. Obecne są za to duże ilości wielofenolowych prekursorów katechiny, leukoantycjanów, trójterpenów, flawonoidów i glikozydów fenolowych.

Zobacz również:

Korzystny wpływ na trawienie i pracę przewodu pokarmowego, czereśnie zawdzięczają zawartości kwasów organicznych. Znajdujący się w owocach jod ma duże znaczenie dla prawidłowej pracy tarczycy i jest wykorzystywany w profilaktyce choroby Basedowa. Potas z kolei pozwala na wykorzystanie owoców w wspomaganiu leczenia chorób krążenia, serca i wątroby. Obecne w czereśniach witaminy i sople mineralne (głównie żelazo, wapń i fosfor) odgrywają znaczącą rolę w tworzeniu tkanki kostnej oraz zębów.

Ponadto działają krwiotwórczo, co jest szczególnie ważne dla kobiet ciężarnych i małych dzieci. Duża zawartość garbników pozwala na zmniejszenie procesów zapalnych przewodu pokarmowego. O czereśniach nie powinny także zapominać osoby cierpiące na dnę moczanową. Owoce czereśni mają także działanie przeciwwirusowe, antyreumatyczne i uspokajające. Wpływają również korzystnie na cerę, i cebulki włosowe.

Z czereśni warto przygotowywać konfitury, kompoty i nadzienia do ciast, sałatek, a także nalewek. Warto jednak pamiętać by świeżych owoców nie popijać dużą ilością wody, gdyż mogą wywołać rozwolnienie oraz nie spożywać ich przed posiłkiem mięsnym, gdyż utrudniają jego trawienie.

PORZECZKA CZARNA (Ribes nigrum) - 100 g owoców dostarcza 48 kcal

Owoce czarnej porzeczki to przede wszystkim niezwykle cenne źródło witaminy C (w 100 g owoców znajduje się aż 50-400 mg, a nawet 2000 mg tej witaminy) i P. Zawiera także wit. E, B, PP, K, D, karotenoidy oraz liczne biopierwiastki (głównie potas, sód, wapń, fosfor i magnez). W porzeczkach obecne są ponadto rzadko występujące w innych owocach pierwiastki, takie jak: siarka, chlor, żelazo, cynk, miedź, bor, jod, kobalt czy mangan.
Czarna porzeczka zalecana jest w przeziębieniach, infekcjach bakteryjnych, anginie. Wspomaga leczenie reumatyzmu i gośćca.

Działa moczopędnie i zapierająco, dzięki czemu znalazła zastosowanie w zwalczaniu biegunek, a także w stanach zapalnych nerek, w kamicy nerkowej i obrzękach. Obecne w owocach witaminy, szczególnie C i P, mają korzystny wpływ na elastyczność naczyń oraz wzmacniają mięsień sercowy. Zalecane są wobec tego w profilaktyce chorób serca, miażdżycy i nadciśnienia.

Warto pamiętać o tych owocach również w przypadku anemii, ze względu na zawartość żelaza. Czarne porzeczki nie są natomiast wskazane we wrzodach i nieżytach żołądka z nadkwaśnością, z powodu obecnych w nich kwasów organicznych i celulozy. Zawartość kwasów jest z kolei wykorzystywana w kosmetyce, gdzie porzeczki mogą pełnić rolę

TRUSKAWKA (Fragaria ananassa Duch) - 100 g owoców dostarcza 33 kcal

Truskawki, to owoce niezwykle bogate w witaminę C i witaminy z grupy B (B1, B2, B3), a także niewielkie ilości wit. A. Ponadto zawierają takie pierwiastki, jak potas, wapń, magnez, żelazo, mangan, a nawet miedź i siarkę.

Truskawki korzystnie wpływają na czynność przewodu pokarmowego, regulują bowiem pracę wątroby i wydzielanie żółci. Ponadto, dzięki dużej ilości witamin i soli mineralnych mają działanie wzmacniające. Wskazane są w przypadku dolegliwości ze strony układu moczowego (ze względu na właściwości moczopędne) i wątroby. Charakteryzują się także działaniem przeciwreumatycznym i hemostatycznym.

Ważne jest by pamiętać myć owoce przed ich obraniem, by nie straciły swoich cennych składników odżywczych. Z truskawek można sporządzić wiele smacznych przetworów - konfitur, kompotów, dżemów, a także win, nalewek i likierów. Dobrym sposobem ich przechowywania jest również mrożenie.

Żródło:

Karabela M.: Agrest. Panacea 2009; 2(27)
Karabela M.: Czereśnia znana i nieznana. Panacea 2008; 2(23)
Karabela M.: Czarna porzeczka. Panacea 2008; 2(22)
Karabela M.: Truskawka. Panacea 2006; 2(15)
Matławska I.: Farmakognozja. AM Poznań 2008
Górska J.: Apteka natury. Wyd. Morex, Janki

Autor: Marta Grochowska