Sposoby walki z trądzikiem (samoleczenie)
Trądzik pospolity jest schorzeniem skóry bardzo często występującym u nastolatków. Problem może jednak dotyczyć także osób po 20., a nawet po 30. roku życia. Cięższe postaci wymagają leczenia u dermatologa, jednak w wielu przypadkach dobre rezultaty daje samoleczenie.
Nadtlenek benzoliu jest jednym z podstawowych leków przeciwtrądzikowych. Wykazuje silne działanie utleniające, a także keratolityczne (złuszczające) i komedolityczne (rozpuszczające zaskórniki). Działa też przeciwbakteryjnie – poprzez uwolnienie tlenu hamuje mnożenie bakterii odpowiedzialnych za powstawanie trądziku (Propionibacterium acnes). Jego stosowanie powoduje oddzielenie łusek rogowych w mieszkach włosowych i otwieranie ich ujść. Dzięki temu łatwiejsze jest usuwanie treści gruczołów łojowych. Działanie przeciwzapalne nadtlenku benzoilu zapobiega dodatkowo ponownemu powstawaniu zaskórników. Leczenie należy rozpocząć od preparatów o mniejszej zawartości nadtlenku benzoilu (5%), gdyż większe stężenie (10%) może powodować podrażnienie i zaczerwienienie skóry. Poprawa powinna być widoczna po 8-12 tygodniach terapii. Ze względu na działanie wybielające, należy po aplikacji leku dokładnie umyć ręce. Nadtlenek benzoilu występuje w preparatach: Brevoxyl, Benzacne i Akneroxin.
Kwas azelainowy charakteryzuje się wielokierunkowym działaniem. Wpływa hamująco na proces sebogenezy (działanie przeciwłojotokowe), zaburza syntezę DNA i białek bakteryjnych, zaburza rogowacenie keranocytów mieszkowych (działanie ketatolityczne) oraz wykazuje aktywność przeciwzakórnikową. czynność melanocytów, działa antyproliferacyjnie i cytotoksycznie. Kwas azelainowy wchodzi w skład takich preparatów, jak: Skinoren, Akne-Derm, Hascoderm i Finacea.
Kwas salicylowy jest środkiem o działaniu keratolitycznym, czyli złuszczającym. Usuwając martwy naskórek ułatwia oczyszczanie porów i ujść mieszków włosowych. Ponadto wykazuje właściwości bakterio- i grzybobójcze. Ze względu na duże ryzyko podrażnień nie powinien być stosowany długotrwale, zwłaszcza w większych stężeniach. Jednym z preparatów kwasu salicylowego jest Salicylol (5%). Związek jest też składnikiem produktów z serii Normaderm Vichy, preparatów firmy Iwostin oraz wielu innych kosmetyków i dermokosmetyków do cery trądzikowej.
Zobacz również:
Siarka działa wysuszająco, zmniejsza wydzielanie sebum. Na skórze ulega przekształceniu do siarczków, które wykazują dodatkowo właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Jednym z popularniejszych preparatów jest Mydło siarkowe. Firma Barwa stworzyła również całą serię kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji cery trądzikowej - Siarkowa Moc.
Tlenek cynku stosowany zewnętrznie wykazuje właściwości przeciwzapalne, wysuszające i ściągające. Wskazany jest do punktowego stosowania w sączących się wypryskach, najlepiej na noc ze względu na białe zabarwienie. Tlenek cynku to składnik między innymi Pasty cynkowej, Pasty Lassara (z kwasem salicylowym) i Maści z tlenkiem cynku.
Ichtiol (Bituminosulfonian amonu) jest produktem destylacji łupków bitumicznych, zawierającym m.in. związki siarki. Działa także przeciwzapalnie i bakteriostatycznie. Preparaty ichtiolu (m.in. Maść ichtiolowa, IchtyoCare) są wskazane przede wszystkim w ropnych wypryskach, gdyż ułatwiają odchodzenie wydzieliny i zapobiegają wtórnym zakażeniom.
W aptekach dostępnych jest bardzo wiele preparatów przeciwtrądzikowych. Oprócz wymienionych wyżej można nabyć np. Płyn Afronis (skład: mentol, tymol, rezorcyna, kwas borowy), który działa przeciwbakteryjnie, słabo znieczulająco i przeciwświądowo, czy Żel przeciwtrądzikowy Oczar zawierający wyciąg z liści i kory oczaru wirginijskiego działający przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i przeciwłojotokowo.
Przy stosowaniu preparatów przeznaczonych do leczenia trądziku należy jednak zachować umiar. Ich nadmiar może przyczynić się bowiem do uszkodzenia naturalnej warstwy lipidowej skóry. Skutkiem czego będzie nie tylko podrażnienie i wysuszenie skóry, ale także zwiększenie wydzielania sebum. Zwrócić należy zatem uwagę, aby stosowane przez nas kosmetyki zapewniły skórze odpowiednie nawilżenie. Bardzo dużą uwagę należy przykładać do demakijażu, który powinien być w przypadku skóry trądzikowej szczególnie dokładny. W tym celu należy stosować żel do demakijażu, mleczko lub płyn micelarny. Następnym etapem oczyszczania powinien być tonik, który przywróci skórze odpowiednie pH. Jeśli na noc stosujemy preparat przeciwtrądzikowy. Rano należy dokładnie go dokładnie zmyć, zastosować tonik, a następnie nałożyć krem do twarzy, najlepiej o silnych właściwościach nawilżających. W ten sposób zapobiegniemy wspomnianemu wysuszeniu skóry. Makijaż również powinien być lekki, by dodatkowo nie zatykał porów. Przynajmniej raz w tygodniu należy też wykonywać peeling skóry twarzy (jeśli nie ma wykwitów ropnych) i stosować maseczkę (na zmianę oczyszczającą i nawilżającą).
Podczas walki z trądzikiem nie możemy zapomnieć o naszej diecie. Choć nie ma jednoznacznych dowodów na szkodliwy wpływ na skórę czekolady czy ostrych przypraw na skórę, warto z nich zrezygnować. Mogą one bowiem u niektórych osób nasilać zmiany skórne. Z całą pewnością korzystnie na wygląd skóry wpłynie również rzucenie palenia. W trosce o odpowiednie nawilżenie skóry należy zadbać o dużą podaż płynów, najlepiej wody. W naszej diecie nie powinno również zabraknąć witamin, zwłaszcza z grupy B, A, PP i C. Możemy je przyjmować w postaci suplementów diety lub wraz z pożywieniem. Wskazane jest również stosowanie preparatów cynku, który jest pierwiastkiem śladowym biorącym udział w metabolizmie komórkowym.
Leczenie trądziku mogą wspomóc również preparaty roślinne wykorzystujące właściwości bratka. Napary z ziela fiołka trójbarwnego (Violae tricoloris herba) stosowane zewnętrznie działają przeciwzapalnie i wspomagają leczenie schorzeń skórnych. Z kolei przyjmowane doustnie wpłyną korzystnie na przebieg procesów metabolicznych. W aptekach można również nabyć gotowe preparaty doustne z bratkiem, np. Visaxinum, CeraNova, Zioła w tabletkach Bratek, Skrzyp + Bratek, Drożdże z bratkiem.
Autor: Marta Grochowska
Źródła:
Matławska I. (red.): Farmakognozja. Akademia Medyczna im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Wyd. 3. popr. i uzup., Poznań 2008,
Rutter P.: Opieka farmaceutyczna. Elsevier Urban & Partner, 2006,
Jachowicz R. (red.): Farmacja praktyczna. PZWL, Warszawa 2010.
Komentarze do: Sposoby walki z trądzikiem (samoleczenie)