Szafran w profilaktyce depresji

Badania kliniczne wykazały antydepresyjne działanie szafranu. To nowe odkrycie w medycynie, otwierające pole dla preparatów będących alternatywą wobec powszechnie stosowanego dziurawca. Szafran zwiększa stężenie serotoniny i dopaminy w ośrodkowym układzie nerwowym, przez co poprawia nastrój i zwiększa poczucie szczęścia. Szafran to najdroższa i najszlachetniejsza przyprawa świata, pozyskiwana ręcznie z pręcików krokusa purpurowego (crocus sativus), hodowanego w pasie od Morza Śródziemnego, przez Iran, po Indie.

Znane w starożytnej medycynie perskiej antydepresyjne właściwości szafranu, potwierdzone zostały w badaniach klinicznych.
Trzy próby pilotażowe^² wykazały, że szafran wpływa na zwiększenie stężenia neuroprzekaźników: serotoniny i dopaminy w ośrodkowym układzie nerwowym i działa porównywalnie do dwóch syntetycznych antydepresantów: fluoksetyny i imipraminy. Szafran oddziałuje naturalnie na organizm człowieka, doprowadzając do poprawy nastroju i utrzymania równowagi emocjonalnej.

„Dopamina to neuroprzekaźnik, nazywany również „hormonem szczęścia". Dzięki jego stymulacji w mózgu, pobudzany jest szlak nagrody, co zewnętrznie objawia się poczuciem zadowolenia, czy wręcz euforii" - mówi dr Ewa Matyska- Piekarska z Europejskiego Centrum Leczenia Otyłości. „Poczucie szczęścia powstaje w wyniku różnych okoliczności. Uprawiamy sport, dbamy o kondycję fizyczną, by czuć się bardziej zadowoleni. Niestety często też stosujemy rozwiązania, które na chwilę pozwalają nam poczuć się lepiej. W konsekwencji prowadzą do obniżenia kondycji naszego organizmu, z czym wiąże się również obniżenie nastroju. Mówię tutaj nie tylko o używkach: papierosach, alkoholu, ale na przykład o objadaniu się, które ma często podłoże emocjonalne, zaś w konsekwencji prowadzi do długotrwałego obniżenia nastroju, który może przerodzić się w depresję" - dodaje dr Ewa Matyska-Piekarska.

Badania wykazały również, że szafran działa łagodząco na objawy napięcia przedmiesiączkowego (tzw. PMS), którego ważnym symptomem jest obniżenie nastroju, czy wręcz przedłużające się stany złego samopoczucia psychicznego. Aż 75% cierpiących na PMS kobiet w wieku 20-45 lat, przebadanych na Uniwersytecie Nauk Medycznych
w Teheranie^³, deklarowało złagodzenie objawów choroby. Nadal prowadzone są badania nad leczeniem objawów PMS wyciągiem z szafranu.

Na bazie szafranu powstał Happy Tonic - najnowsze odkrycie medyczne wśród preparatów poprawiających nastrój. Happy Tonic jest suplementem diety, dostępnym bez recepty. Działa szybko: już po tygodniu stosowania odczuwalna jest poprawa nastroju i wzrasta zadowolenie. Regularnie stosowany, naturalnie zabezpiecza organizm przed skutkami obniżonego nastroju, który może prowadzić do depresji. Happy Tonic może być z powodzeniem stosowany jako preparat wspomagający leczenie łagodnej i średniej depresji. Produkt jest w 97% organiczny, nie uzależnia i nie obserwowano działań niepożądanych jego stosowania. Może być używany przez cały rok, bez względu na pogodę.

Informacje o preparacie Happy Tonic

Wskazania: Stosować w stanach obniżonego nastroju, przygnębienia, braku równowagi emocjonalnej Zalecany jako preparat wspomagający leczenie łagodnej i średniej depresji.

Skład: wyciąg z szafranu (30 mg/ 10 ml - Crocus dativus), tapioka syrop, woda, zakwaszasz: skoncentrowany sok z cytryny

Sposób użycia: Przed użyciem wstrząsnąć butelką. Zażywać 10 ml preparatu dziennie: 5 ml podczas śniadania i 5 ml wieczorem bezpośrednio lub rozcieńczony w wodzie bądź w soku.

Opakowanie: tonik 150 ml

Cena: ok. 48 zł

Producent: Laboratories ORTIS, Belgia

Wyłączny dystrybutor w Polsce: Lifetech Sp. z o.o., www.lifetech.pl

Informacje w internecie: www.happy-tonic.pl

Informacje na temat szafranu

Szafran ma wyjątkowe walory lecznicze, w krajach skąd pochodzi jest uważany za panaceum. Wieloletnie badania naukowe wykazały, że szafran posiada działanie antyrakowe, antybakteryjne, hamuje rozwój wolnych rodników, ma więc również działanie odmładzające. Jako lekarstwo jest zalecany przy wielu różnych schorzeniach, jak choroby płuc, reumatyzm, migreny, bóle głowy, chroniczny kaszel, depresja, bezsenność, nerwowość, choroby układu krążenia, astma, odra i wiele innych. W sumie szafranem leczono ponad 90 różnych chorób.

Od wieków roślinę tę wykorzystywano do barwienia szat mnichów buddyjskich, przyprawiania potraw, itp. Ma ona również długą historię tradycyjnego zastosowania jako środek przeciwskurczowy, wspomagający trawienie, zwiększający apetyt i wreszcie, poprawiający nastrój. Poniżej przedstawiamy kilka ogólnych informacji o tej roślinie, jej składzie chemicznym oraz zastosowaniu. Przytaczamy też badania, które udowodniły znaczenie szafranu w leczeniu obniżonego nastroju i depresji.

Zobacz również:

2. Informacje botaniczne:

Nazwa łacińska: Crocus sativus L.

Rodzina: Iridaceae

Wykorzystywane części: Suszone znamiona (zwane również szafranem).

3. Skład chemiczny szafranu:

Molekuła safranolu, składnik lotny, nadaje szafranowi charakterystyczną woń. Molekuła ta, stanowiąca jeden ze związków aktywnych, jest również wykorzystywana jako znacznik standaryzacji wyciągu z tej rośliny. Szafran zawiera również pikrokrocynę, glikozyd safranolu nadający szafranowi gorzki smak. Źródłem charakterystycznego, czerwono-żółtego zabarwienia szafranu jest krocyna, krocetyna aglikonowa i jej pochodne.

4. Tradycja:

4.1. Religia

Mnisi buddyjscy ubierają się w szaty barwione szafranem. Kolor ten to symbol mądrości.

4.2. Kulinaria

Szafran jest znany ze swoich właściwości wspomagających trawienie i szeroko stosowany

w kuchni indyjskiej, arabskiej, azjatyckiej, europejskiej, irańskiej i marokańskiej. Nadaje potrawom charakterystyczny smak i kolor. Dodaje się go do wielu znanych potraw, jak na przykład paella z Walencji, bouillabaisse, risotto alla Milanese i szafranowa bułka z Kornwalii. Na Środkowym Wschodzie szafranu dodaje się do kawy, by poprawić nastrój.

4.3. Znaczenie zdrowotne

Jedną z kolebek naszej nowożytnej wiedzy jest kultura starożytnej Persji. Ibn Sina (980 - 1037) znany pod imieniem Avicenna, to jeden z jej najznamienitszych naukowców. W swoim dziele pod tytułem Al-Qanun fi al-Tibb, nazywanym również Kanonem Medycyny, opisał stosowanie szafranu dla poprawienia nastroju.

Sławna, średniowieczna Schola Medica Salernitana (9 - 13wiek) uznawała dobroczynny wpływ szafranu na nastrój. „Poemat medyczny z Salerno", przetłumaczony na język angielski przez Sir Johna Haringtona (1608) również potwierdza dobroczynny wpływ szafranu na samopoczucie.

Zielnik Zupełny, spisany przez Nicholasa Culpepera (1616 - 1654), zawierał recepturę przyrządzania nalewki szafranowej, która pita każdego ranka po łyżce pozwala uwolnić się od melancholii.

Tradycyjne zwyczaje niejednokrotnie znajdują odzwierciedlenie w języku, a zatem łacińską maksymę nieznanego autora „Dormvit in sacco croci" można uznać za potwierdzenie, że tradycyjne zastosowanie szafranu dla podtrzymania nastroju było znane już w kulturach starożytnych.

Tradycyjne zastosowanie stanowi jasny dowód na to, że szafran pomaga podtrzymać dobry nastrój i równowagę emocjonalną. Najnowsze badania naukowe mechanizmu biochemicznego również dowodzą, że szafran może być pomocny także w leczeniu łagodnej i średniej postaci depresji.

5. Dowody naukowe

5.1. Badania behawioralne

Badania na zwierzętach ⁽¹⁾: Testy Forced Swim (polegające na badaniu czasu bezruchu po intensywnym pływaniu myszy w zbiorniku z wodą - przypis tłumacza) i aktywności w terenie przeprowadzone na myszach wykazały skutki szafranu porównywalne z działaniem fluoksetyny i imipraminy, dwóch syntetycznych przeciwdepresantów. Przeprowadzono również badania skuteczności dawki wyciągów z szafranu o różnorodnym stężeniu.

Badania kliniczne: Aby wykazać przeciwdepresyjne działanie wyciągów z szafranu przeprowadzono 3 próby pilotażowe ^(2-4):

w podwójnie ślepym badaniu, grupie 30 pacjentów cierpiących z powodu łagodnej i średniej depresji przez 6 tygodni podawano 30 mg wyciągu z szafranu lub imipraminę (dawka dzienna 100 mg). Stwierdzono równorzędny wpływ obu specyfików na poziom nastroju, przy czym
w grupie, której podawano szafran stwierdzono mniejsze skutki antycholinergiczne, jak na przykład suchość w ustach.
w podwójnie ślepym badaniu, 40 pacjentom cierpiącym z powodu łagodnej do średniej postaci depresji podawano przez 6 tygodni 30 mg wyciągu z szafranu (dawka dzienna 0,60-0,70 mg safranolu) lub fluoksetynę (dawka dzienna 20 mg).

Stwierdzono równorzędne skutki podawania obu substancji.

w badaniu kontrolowanym placebo, 40 pacjentom cierpiącym z powodu depresji podawano wyciąg z szafranu (dawka dzienna 30 mg) i stwierdzono, iż skutek przyjmowania szafranu przeważa nad placebo.

5.2. Badania farmakodynamiczne^(6-7)

Nauka próbuje również znaleźć wytłumaczenie na pozytywne wyniki stosowania wyciągów

z szafranu. Proponowano różnorodne mechanizmy wyjaśniające to zjawisko, od klasycznego SSRI (selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny) i MAOI (Inhibitor Mono Amino Oksydazy) po hipotezę aktywacji receptorów sigma. Najnowsze badania wskazują, że receptory sigma mogą stanowić nowy mechanizm aktywacji. Udowodniono, że wyciągi z szafranu i wyizolowane związki szafranu wykazują powinowactwo z tymi receptorami, a zatem mają skutek przeciwdepresyjny.

6. Informacje dodatkowe

Populacja docelowa:

Szafran to naturalne rozwiązanie dla podtrzymania równowagi emocjonalnej.

Środki ostrożności:

Osoby przyjmujące klasyczne środki przeciwdepresyjne nie mogą zaprzestać, ani wprowadzać zmian do zastosowanego leczenia bez zgody lekarza przepisującego leki.

Z uwagi na ryzyko poronienia występujące przy przyjmowanie dużych dawek (> 5 g szafranu, co jest równorzędne z około 235 mg safranolu), szafranu nie należy przyjmować podczas ciąży bez konsultacji z lekarzem. Brak danych naukowych dotyczących przenikania safranolu do mleka matki, a zatem przyjmowanie szafranu w celu zrównoważenia nastroju podczas karmienia należy skonsultować z lekarzem.

Wstępne badania na ludziach przeprowadzono na populacji osób dorosłych. Jak dotąd, brak informacji odnośnie dawek lub stosowania u dzieci. W związku z tym, nie zaleca się stosowania szafranu dla poprawienia nastroju u dzieci.

Uwagi:

Brak danych dotyczących fotowrażliwości skóry. W związku z tym, szafran można stosować w połączeniu ze światłoterapią, na przykład w przypadku leczenia SAD (depresji sezonowej) lub zażywaniem kąpieli słonecznych.
W przypadku utrzymywania się problemów z nastrojem, skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia

Hosseinzadeh et al., 2004, Antidepressant effect of Crocus sativus L. stigma extracts and their constituents Crocin and Safranal in mice, Acta Hort, 650: 435-445
Akhondzadeh et al., 2004, Comparison of Crocus sativus L. and Imipramine in the treatment of mild to moderate depression: a pilot double blind randomised trial, BMC Complement Altern Med, 4: 12
Noorbola et al., 2005, Hydro-alcoholic extract of Crocus sativus L versus fluoxetine in the treatment of mild to moderate depression a double-blind randomized pilot trial,Journal of Ethno-pharmacology, 97: 281-284
Akhondzadeh et al., 2005, Crocus sativus L. in the treatment of mild to moderate depression: a double- blind, randomised and placebo-controlled trial, Phyother Res 19:148-151
Bermack, 2005, The role of sigma receptors in depression, J Pharmacol Sci, 97:317-336
Lechtenberg, 2008, Quality and functionality of Saffron: Quality control, Species assortment and affinity of extract and isolated saffron compounds to NMDA and sigma-1 receptors, Planta Med, 74:764-772
Akhondzadeh, 2006, Herbal medicine in the treatment of psychiatric and neurological disorders, IranJPsychiatry, 1:11

Przypisy:

1 Wykorzystano fragmenty opracowania autorstwa Dr Luc Delmulle z ORTIS Laboratoires. 17.03.2009

2 Badania przeprowadzone w 2004 i 2005 r. na oddziale psychiatrycznym w Iranie.

3 Badanie przeprowadzone na Uniwersytecie Nauk Medycznych w Teheranie. Z grupy 50 kobiet cierpiących na PMS, 75% zażywających kapsułki z szafranem deklarowała znaczące złagodzenie objawów choroby.