Szczepionka przeciwko działaniu kokainy skuteczna u myszy!

Nadaktywność wywołana zażyciem kokainy ma być teraz hamowana przez prostą szczepionkę, a przynajmniej takie działanie zaobserwowano u myszy zaszczepionych w ten sposób. Jeśli potwierdzi to się z kolei u człowieka, szczepionka może się okazać dobrą strategią pomocy kokainomanom (a bardziej ogólnie, innym narkomanom także, być może), którzy chcą wyjść z nałogu. Użytkownicy narkotyków oraz ich otoczenie wiedzą o tym bardzo dobrze: nie jest łatwo rzucić nałóg, a kokaina nie odstaje od tej reguły.

Substancja ta bowiem daje uczucie bardzo intensywnej, ogromnej przyjemności, bliskiej praktycznie orgazmowi, ale jej działanie jest bardzo ograniczone w czasie, niestety. Na poziomie komórkowym, kokaina działa na centralny system nerwowy. Jej działanie stymulujące wynika z zablokowania wychwytu zwrotnego dopaminy na poziomie synaps. Neuroprzekaźnik ten więc w dalszym ciągu działa, wywołując przede wszystkim szybsze bicie serca oraz stymulując strefę mózgu odpowiedzialną za przyjemność, czyli jądro półleżące.

Faza przyjemności następnie ustępuje fazie nieco bardziej przykrej, która popycha użytkownika do powtarzenia tego doświadczenia, wciąż i wciąż. Jeśli uzależnienie od kokainy jest bardziej psychiczne niż fizyczne, to powroty do nałogu wcale nie są mniej częste i bardzo często mogą zniszczyć życie uzależnionej osoby. Lepiej więc jest nawet nie myśleć o tym, żeby tego spróbować...

Katar i szczepionka

Jednakże, w dalszym ciągu uczeni pracują nad różnymi strategiami, które pozwolą walczyć skutecznie z tego typu uzależnieniem. Zresztą, strategie te wydają się bardzo interesujące, jak udowadniają to amerykańscy badacze z Weill Cornell Medical College w Nowym Jorku.

W rzeczywistości, opracowali oni bowiem szczepionkę, która ma hamować działanie kokainy u myszy, jak przedstawiono to szczegółowo w badaniu opublikowanym w przeglądzie Molecular Therapy. Szczepionka została zrealizowana na podstawie wirusa wywołującego katar (adenowirus), posiadajacego mutacje w genach E1 i E3, które są związane z replikacją wirusa.

W ten sposób inaktywowany i niezaraźliwy wirus kataru traci swoją moc i może zostać zmodyfikowany tak, aby można było następnie przedstawić systemu odpornościowemu molekuły, które należy bezwzględnie zwalczyć.

Nieaktywny adenowirus jest już zresztą stosowny w licznych szczepionkach, na przykład w szczepionce przeciwko grypie...

Substancja podobna do kokainy (strukturalnie taka sama, ale bardziej stabilna), została więc kowalencyjnie (rodzaj wiązania chemicznego) przytwierdzona do protein kapsydowych na powierzchni wirusa. Teoretycznie, system odpornościowy wyprodukuje więc antyciała skierowane przeciwko kokainie, które, kiedy tylko ją spotkają, zatrzymają ją i nie pozowolą jej odegrać jej roli w mózgach myszy.

Praktycznie, szczepionka wydaje się równie skuteczna, jak to naukowcy amerykańscy przewidywali. Myszy, którym wstrzyknięto wirusa zmodyfikowanego wytwarzają wielkie ilości przeciwciał specyficznych, skierowanych przeciwko kokainie, czyli przeciwko substancji, która zazwyczaj jest tolerowana przez układ odpornościowy.

Test in vitro wykazał z kolei, że przeciwciała pobrane od gryzoni posiadaja zdolność przyłączania kokainy.

Dobre rezultaty, do zweryfikowania u człowieka

In vivo natomiast, antyciała są zakwalifikowane jako neutralizujące, ponieważ hamują one działanie kokainy. W rzeczywistości, kiedy tylko te udopornione myszy dostają następnie dawki kokainy (proporcjonalnie identyczne z dawkami konsumowanymi przez człowieka), to nadaktywność u tych gryzoni, charakterystyczna dla zażycia narkotyku, jest dużo mniej wyraźna niż u myszy z grupy kontrolnej.

Podczas gdy inne próby opracowania szczepionki nie powiodły się, wydaje się, że tym razem szczepionka ta jest skuteczna aż do 13 tygodni, co jest ostatnim zrealizowanym punktem weryfikacji, w dodatku na wielu różnych sukcesywnych dawkach kokainy.

Zdaniem autorów badania, szczepionka ta jest bardzo poważnym kandydatem do walki z uzależnieniem u człowieka generalnie, ponieważ być może hamuje ona także w ten sam sposób działanie innych substancji uzależniających (heroina, nikotyna...) u użytkowników narkotyków.

Oczywiście, szczepionka ta przede wszystkim powinna przejść przez różne etapy zatwierdzające (skuteczność i nieszkodliwość dla zdrowia człowieka), zanim będzie, być może, powszechnie dostępna i stosowana.