Szczepionki terapeutyczne przeciwko AIDS są bardzo zachęcające

Trzy szczepionki terapeutyczne, albo inaczej mówiąc - immunoterapie, zostały ostatnio zaprezentowane podczas 18 Międzynarodowej Konferencji na temat HIV i AIDS, która odbyła się niedawo w Austrii: próby kliniczne, które aktualnie są w II fazie, są raczej obiecujące. Po żelu do higieny intymnej dla kobiet, działającym też jako środek przeciwko wirusowi HIV, przyniesiono nam kolejną, zupełnie nową nadzieję, nieco bardziej dyskretnie, ale także podczas 18 Światowej Konferencji na temat AIDS, która odbyła się w lipcu tego roku w Wiedniu.

Nie chodzi tutaj o szczepienia ochronne przeciwko wirusowi HIV, które zresztą także były ostatnio dość popularne w mediach, ale chodzi tutaj raczej dokładnie o szczepionkę terapeutyczyną, albo inaczej mówiąc – immunoterapię. Podczas gdy klasyczne szczepionki mają po prostu działanie ochronne i pozwalają aktywować system immunitarny, w celu przygotowania antyciał do zaatakowania obcych ciał, obecnych w organizmie w przypadku infekcji, to szczepionka terapeutyczna ma właśnie za zadanie leczenie choroby, która już się rozwinęła w organizmie. W przypadku szczepionki terapeutycznej przeciwko HIV celem jest właściwie stymulacja systemu obronnego, bardzo już uszkodzonego przez infekcję wirusową.

Pierwsze próby, które przeprowadzono jeszcze w latach 1990 były niestetety bardzo rozczarowujące. Tym razem jednak, podczas konferencji, naukowcy przedstawili ostatnie rezultaty, najświeższe, na temat prób klinicznych w fazie II, odnoszące się do trzech różnych immunoterapii. Szczepionki terapeutyczne, rozwinięte w małych laboratoriach farmaceutycznych, były testowane klinicznie na małych grupach pacjentów. Szczepionki pozwoliły zredukować wiremię, co prawda dość skromnie, ale jednak zawsze w sposób znaczący, i to nawet na okres kilku miesięcy. W niektórych przypadkach poziom komórek CD4+, które są celem wirusa, nawet zauważalnie wzrósł.

Dwie przeprowadzone próby immunoterapii pokazały swoją zdolność do znaczącego polepszania skuteczności komórek dendrytcznych, odpowiedzialnych za prezentację antygenów wirusa przed komórkami obronnymi, które mają za zadanie zwalczanie wirusa HIV.

Pierwsza próba, testowana przez laboratorium Genetic Immunity, polegała na prezentacji fragmentów molekuł RNA wirusa HIV, zawartego w nanocząsteczkach, drogą aplikacji poprzez przyklejenie plastra na skórze pacjenta. Skóra pod plastrem jest lekko zraniona, co wywołuje rekrutację komórek obronnych dendrytycznych oraz ich kontakt z 15 proteinami wirusa wyrażonymi poprzez fragmenty RNA wirusowego.

Inna metoda, stworzona przez laboratorium farmaceutyczne Argos Therapeutics, polegała na leczeniu zaadaptowanym do każdego indywidualnego pacjenta. Komórki dendrytyczne zostały pobrane od osoby chorej, wstrzyknięte poprzez RNA wirusowy, pobrany także od pacjenta, a później komórki zostały ponownie wprowadzone do organizmu osoby chorej. W ten sposób, komórki mogą aktywować system obronny konkretnie już przeciwko wirusowi HIV. Pacjenci, którzy przeszli te testy kliniczne, musieli najpierw przerwać leczenie triterapią klasyczną, aby uniknąć kumulacji działania i móc jasno określić efekt działania tylko i wyłącznie samej immunoterapii.

W trzecim teście, wykonanym przez laboratorium farmaceutyczne FIT Biotech, nie było to jednak konieczne. Pacjenci bowiem, pochodzący z Afryki Południowej, nigdy nie byli w żaden sposób leczeni przeciwko AIDS. Tym razem, sześć fragmentów RNA wirusowego zostało im wstrzyknięte, co pozowoliło na stymulację komórek odpornościowych przez sześć protein wirusa HIV. Ogromna większość pacjentów zareagowała pozytywnie na leczenie, co oznacza, że poziom wirusa znacząco się zmniejszył, a poziom komórek CD4+ wyraźnie się ustabilizował.

Jeśli nawet te szczepionki wydają się skuteczne, nie należy jednakże zbyt szybko wyciągać ostatecznych wniosków. Na tę chwilę, przetestowano je jedynie na kilku osobach chorych, a to nie wystarczy, aby określić realne znaczenie tych badań dla leczenia choroby AIDS.

Faza III prób klinicznych immunoterapii przeciwko wirusowi HIV jest niezbędna, tak jak zresztą we wszystkich próbach klinicznych. Poza tym, nawet jeśli stwierdzono, że poziom wiremii znacząco spadł, to można w dalszym ciągu wykryć obecność wirusa HIV we krwi.

Tak więc nie wyklucza się, że wirus być może jest w stanie mutować w dalszym ciągu i po prostu uciec przed szczepionką. Należy więc absolutnie powiązać triterapię z immunoterapiami, aby skumulować efekty, które, jak mamy nadzieję, będą w końcu bardzo pozytywne.