Tanoreksja - uzależnienie od opalania się

Jak inne uzależnienia behawioralne, tanoreksja to choroba XXI wieku, stająca się coraz powszechniejszą w miarę przybywania i wzrostu popularności solarium. Choć uzależnienie od opalania może wydawać się wydumane i śmieszne, nie należy lekceważyć tego zjawiska. Nałóg ten potrafi być tak poważny, jak każdy inny, w skrajnym wypadku powodując śmierć na skutek raka skóry.

Wymysł czy poważny problem?

Skąd tak właściwie wzięła się tanoreksja? Niewątpliwie przyczyniły się do tego media, lansujące kult sylwetki. Posiadanie idealnej figury przestało wystarczać, dołożono do tego konieczność nadania jej odpowiedniego koloru. Szaleństwo na tym punkcie sięgnęło tego stopnia, że niektóre osoby, zwłaszcza kobiety, utożsamiają jasną skórę z brakiem atrakcyjności. Niemal obsesyjnie szukają sposobów na nadanie swemu ciału coraz ciemniejszych odcieni, bo bladością się brzydzą. Umawiają się na częstsze, dłuższe wizyty w solarium, spędzając tam wiele godzin tygodniowo, czym nie tylko szkodzą swojemu ciału, ale i zaniedbują wszelkie obowiązki.

Mimo możliwości pojawienia się tak skrajnych odczuć, początkowo motywacje do ponawiania wizyt w solarium mogą wyglądać bardzo niewinnie. Kobieta tłumaczy sobie rodzącą się w niej potrzebę tym, że chce ładnie wyglądać na ślubie, że zbliża się lato i wypada być opaloną, że z nieco ciemniejszą skórą wygląda szczuplej. Jednak jak w przypadku każdego nałogu, tak i tu w miarę jego rozwoju, „głód” rośnie. Jeśli dochodzi do niego jeszcze brak pewności siebie, zaniżone poczucie wartości i atrakcyjności solarium może zacząć być postrzegane, jako remedium na takie  odczucia. Stąd wyjątkowo łatwo popaść w ten nałóg nastolatkom i młodym kobietom, szczególnie pragnącym czuć się pięknie.

Wszystko to niemal bezwarunkowo wywołuje uśmiech, bo taka skrajność, uzależnienie od czegoś tak błahego, wydaje się komiczne. Jednak pamiętajmy, że w przypadku tanoreksji pożądany efekt wizualny nigdy nie zostaje osiągnięty, bo i wymagania estetyczne wzrastają w miarę pogłębiania się uzależnienia. Tanorektyczka będzie pragnąć skóry coraz ciemniejszej, więc będzie uczęszczać do solarium coraz częściej, nie zauważając, że tym samym coraz bardziej niszczy swoje ciało.

Jak rozpoznać tanoreksję?

Osoby uzależnione od opalania właściwie nigdy nie zdają sobie sprawy, że mają problem. Będą twierdzić, że chodzą do solarium dla przyjemności, że wszystko jest pod kontrolą, że to tylko takie nieszkodliwe hobby, że solarium odpręża i poprawia humor. Ba, będą wręcz twierdzić, że robią to dla zdrowia, bo przecież promienie słoneczne, nawet te generowane przez maszyny w solarium, przynoszą same korzyści, a i trądziku na plecach pozbyć się można. Nie dajmy się zwieść takim zapewnieniom. Jeśli zauważymy, że ktoś z naszych bliskich zbyt często zażywa kąpieli słonecznych, a jego lub jej skóra przybiera coraz bardziej nienaturalne kolory – reagujmy. Zacznijmy spokojnie, od rozmowy, ale nie spodziewajmy się natychmiastowego przyznania do winy – osoba w sidłach nałogu, nie ważne jakiego, będzie zaprzeczać, wypierać się i odmawiać pomocy. Jedynie stanowcze, wielokrotne powracanie do tematu może przynieść pożądane efekty. A należy pamiętać, że ignorowanie tanoreksji może być naprawdę brzemienne w skutkach.

Zagrożenia zdrowotne

Nadmierne opalanie przynosi skutek odwrotny od zamierzonego – nie poprawia wyglądu i nie zwiększa atrakcyjności, a zwyczajnie oszpeca. Skóra szybciej się starzeje, wysycha, łuszczy się, traci elastyczność, pojawiają się zmarszczki, pęknięcia i przebarwienia, a nawet oparzenia. Mogą rozwinąć się nowotwory, pośród których króluje czerniak, złośliwy rak skóry. Co więcej, okazuje się, że zbyt częste korzystanie z solarium jest też szkodliwe dla wzroku, może powodować depresję oraz trądzik.

Szacuje się, że przyczyną 90% nowotworów skóry stwierdzonych u mieszkańców Stanów Zjednoczonych jest nadmierne opalaniem się. W Wielkiej Brytanii co roku około setka osób umiera z powodu tanoreksji.

Leczenie tanoreksji

Uzależniony, gdy w końcu zda sobie sprawę z problemu, próbuje ratować swoje ciało zabiegami kosmetycznymi, a nawet chirurgicznymi, ale bardzo często i na to jest już za późno – skóry nie da się ocalić. Dlatego wyjątkowo ważne jest wczesne zauważenie pojawienia się nałogu i przekonanie tanorektyka do skorzystania z pomocy psychologa i psychoterapeuty. Terapia przebiega podobnie, jak podczas innych uzależnień, ale może trwać dłużej – nawet 3 lata. Jest prowadzona głównie w formie spotkań grupowych.

Jak zapobiegać tanoreksji?

Aby zapobiec nie tylko tanoreksji, ale i szkodliwym efektom zwykłego opalania należy wiedzieć, jak bezpiecznie korzystać z dobrodziejstw słońca i solarium.

Przede wszystkim nie należy zbyt długo wystawiać się na działanie promieniowania. Przebywając w upalny dzień na świeżym powietrzu pamiętajmy o stosowaniu kremu z filtrem, piciu dużej ilości wody i nakryciu głowy. Jeśli zaczniemy odczuwać słabość, zawroty i bóle głowy lub nawet mdłości schrońmy się w cieniu.

W przypadku solarium odradza się zażywanie więcej niż dziesięciu kąpiel słonecznych w ciągu pierwszych trzech tygodni. Potem by utrzymać opaleniznę wystarczą jedna, ewentualnie dwie wizyty tygodniowo, zależnie od karnacji i wrażliwości naszej skóry. Przed rozpoczęciem opalania należy zmyć makijaż i zdjąć biżuterię, a także nie stosować żadnych perfum, środków chroniących przed słońcem i nie zażywać leków oraz zawsze zakładać okulary ochronne. Po odbyciu kąpieli słonecznej wskazane jest używanie specjalnych środków pielęgnacyjnych, przeznaczonych dla skóry wystawione na działanie promieniowania emitowanego przez lampy w solarium.

Z wizyt w salonie należy zrezygnować będąc w ciąży, w przypadku nadciśnienia, posiadania znamion barwinkowych na skórze, rozszerzonych naczyń krwionośnych i skłonności do opryszczki. Jeśli ktoś w rodzinie chorował na raka skóry, możliwe, że i my posiadamy uwarunkowania genetyczne wzmagające ryzyko czerniaka, więc i w takim przypadku powinniśmy odpuścić sobie solarium. Wśród innych przeciwwskazań znajdują się leki antykoncepcyjne, hormonalne, przeciwzapalne, nasercowe i antybiotyki. Korzystanie z solarium odradza się też osobom o jasnej, delikatnej skórze, podatnej na oparzenia słoneczne.

Autor:

Maria Abramczyk