Trąd: genom bakterii pozwoli rozjaśnić jej historię

Genom bakterii odpowiedzialnej za trąd właśnie został poznany. Zawdzięczamy to ciekawości uczonych. Archeolodzy i biolodzy postanowili dowiedzieć się, dlaczego trąd nagle wycofał się z Europy, podczas gdy jeszcze w XVI w odpowiadał za wiele ofiar. Dzisiaj, dzięki licznym pracom naukowym, trąd jest uleczalny, choć każdego roku dotyka jeszcze ok. 200 000 ludzi.

Jest to choroba mało zakaźna, atakująca nerwy, skórę i śluzówkę. W Średniowieczu choroba ta panowała w Afryce, w Azji i w Europie. Badacze od dawna zastanawiają się, jak to się stało, że od epoki Renesansu choroba zaczęła "sama z siebie" opuszczać Europę.

Powstały dwie teorie: mutacja choroby albo silniejsza odporność u ludzi.

Badacze z EPEL (Ecole polytechnique fédérale de Lausanne) w Szwajcarii przedstawiają swoje wyjaśnienie w Science.

Udało im się przeprowadzić sekwencjonowanie genomu bakcyla odpowiedzialnego za trąd, odkrytego w 1873 przez Norwega Armauera Hansena. W swoich badaniach uczeni posłużyli się próbkami pobranymi od 5 zmarłych na trąd w Danii, Wielkiej Brytanii i w Szwecji, w X – XVI wieku.

Okazało się, że bakteria Mycobacterium leprae tak naprawdę nie ewoluowała, w porównaniu do postaci, w której występuje dziś. Naukowcy zidentyfikowali 800 mutacji w genomie bakterii, do których doszło w ciągu ostatniego tysiąclecia, co jest względnie niewielką liczbą.

Jeżeli więc bakteria nie ewoluowała, nie zmieniła się jej siła zakażania, zjadliwość, ani sposób działania – nagłe wycofanie trądu z Europy w epoce Odrodzenia może wynikać więc z rosnącej odporności u ludzi.

Badacze przetestowali też genom człowieka i stwierdzili, że mutacje, które w nim zaszły, mogły sprawić, że człowiek stał się mniej podatny na chorobę.

Odizolowanie społeczne, któremu byli poddawani chorzy na trąd, ograniczało reprodukcję między zrażonymi, podczas gdy geny odporności były przekazywane z pokolenia na pokolenie.

Stewart Cole, jeden z autorów badania, mówi: - W niektórych przypadkach chorzy po prostu nie chcieli się rozmnażać.

Uczeni odkryli też bardzo silne podobieństwa między szczepami bakteryjnymi szwedzkimi i brytyjskimi, a także tymi, które stwierdza się dziś na Środkowym Wschodzie, co sugeruje, że bakteria mogła rozprzestrzenić się wraz z wyprawami krzyżowymi.