Układ odpornościowy w wieku starczym

Proces starzenia się dotyka wszystkich komórek ciała. Choć widoczne „gołym okiem” są tylko zmiany w wyglądzie zewnętrznym, wiek daje o sobie znać także organom wewnętrznym i układom tworzącym ludzki organizm. Starość, nie kojarzy się tylko z pomarszczoną skórą, ale przede wszystkim z wieloma chorobami, które dotykają ludzi w podeszłym wieku.

Co wpływa na stan układu immunologicznego?

Układ immunologiczny jest osłabiony zarówno przez działanie na niego niekorzystnych czynników, które nasilają się wraz z wiekiem, jak i zmian zachodzących w samym układzie. To, co obniża wydajność systemu odporności, to przede wszystkim liczne choroby współistniejące. Najczęściej spotyka się: cukrzycę, schorzenia nerek, nowotwory, przewlekłe choroby płuc.

Na poziom odporności ma także wpływ styl życia. Nieodpowiednie żywienie, liczne nałogi czy nawet siedzący tryb życia mogą znacznie osłabiać system odpornościowy. Odziaływanie na organizm ma także środowisko i stopień jego zanieczyszczenia.

Zmiany zachodzące w komórkach

Wraz z wiekiem zmiany zachodzą także w odpowiedzi komórkowej. Od okresu pokwitania (pomiędzy 30. a 50. rokiem życia) zanika grasica, odpowiedzialna za produkcję limfocytów. Spada liczba limfocytów typu T w stosunku do liczby limfocytów pamięci DC4+ i CD8+. Wynikiem tych zmian jest większa trudność osób starszych w zwalczaniu infekcji spowodowanych drobnoustrojami, z którymi wcześniej się nie spotkały.

Zobacz również:

U osób starszych występują także zmiany hormonalne. Następuje niedobór hormonu wzrostu, insulinopodobnego czynnika wzrostu - I oraz dehydroepiandrosteronu. Pomniejsza się także unerwienie współczulne grasicy i śledziony.

Na co narażone są osoby starsze?

Z wiekiem wydajność układu odpornościowego maleje, przez co ludzie w podeszłym wieku narażeni są przede wszystkim na:

zwiększone ryzyko infekcji,
obniżoną zdolność do zwalczania infekcji,
zaburzenia autoimmunologiczne,
nowotwory.

Zwiększone ryzyko chorób nowotworowych

Układ odpornościowy chroni przed różnymi schorzeniami, rozpoznając i zwalczając wirusy, bakterie, grzyby, komórki rakotwórcze itd. Od najwcześniejszych lat system immunologiczny uczy się rozpoznawać i rozróżniać tkanki organizmu oraz ciała obce, czyli antygeny.

Prawidłowo działający system odpornościowy powinien rozróżniać antygeny o charakterze nowotworowym, by móc skutecznie je zwalczyć. Gdy z wiekiem spada wydajność układu immunologicznego, przestaje on rozpoznawać komórki rakotwórcze. W wieku starszym, kiedy odporność spada, zwiększa się ryzyko i częstotliwość występowania różnorodnych chorób nowotworowych.

„Mylenie” tkanek

W starszym wieku układ odpornościowy ma większą skłonność do „mylenia” swoich tkanek z ciałami obcymi. Może więc wytwarzać przeciwciała w celu zwalczania własnych komórek, co prowadzi do powstania tzw. schorzeń autoimmunologicznych.

Badania pokazują, że układ odpornościowy osoby w podeszłym wieku bardzo często zawodzi i umożliwia stany zapalne różnych części ciała (takie jak reumatoidalne zapalenie stawów).

Profesor Claudio Franceschi z Uniwersytetu w Bolonii wyjaśnia, że głównym powodem większości chorób i schorzeń wieku starczego są właśnie stany zapalne. Oczywiście, organizm powoduje substancje mające temu zapobiec, ale z czasem biologia zawodzi. Okazuje się, że organizm w wieku starszym jest niezdolny do zwalczania wielu stanów zapalnych.

Autory:

Ewa Żak