W jaki sposób mózg modyfikuje wspomnienia?

Czy pamiętacie zabawę w „głuchy telefon”, podczas której uczestnicy po kolei szepczą sobie do ucha wiadomość? Kiedy ostatnia osoba wypowiada ją na głos, okazuje się, że informacja brzmi całkowicie inaczej, gdyż w trakcie zabawy uległa znacznym modyfikacjom.

Jak wykazują najnowsze badania, nasza pamięć działa na bardzo podobnych zasadach.

Za każdym razem, gdy przywołujemy wspomnienia, mózg może je przekształcać w sposób utrwalający te przekłamania. Kiedy więc następnym razem przypomnisz sobie daną sytuację, możesz przywołać nie wspomnienie oryginalnego wydarzenia, ale jego wersję wcześniej zmodyfikowaną przez mózg. Dowiodły tego badania Northwestern Medicine.

- Pamięć jest czymś więcej, niż tylko obrazem przywoływanym dzięki mentalnej podróży w przeszłość. Każde wspomnienie może podlegać pewnym przekształceniom. Pamięć danego wydarzenia staje się coraz mniej precyzyjna, aż w końcu ulega całkowitej modyfikacji – mówi Donna Bridge, adiunkt w Northwestern University Feinberg School of Medicine i główna autorka referatu opublikowanego niedawno w Journal of Neuroscience.
  
Uzyskane wyniki rzucają nowe światło na proces składania zeznań przez świadków przestępstw.

- Świadek może dokładnie pamiętać wydarzenie na samym początku, gdy jego wspomnienia nie uległy jeszcze przekształceniom. Później będzie już tylko gorzej – twierdzi autorka.

Przeprowadzone badania objęły łącznie 70 osób, a wspomniany efekt wystąpił u każdej z nich.

- To bardzo powszechne zjawisko. Śmieję się, kiedy ktoś twierdzi, że dokładnie pamięta jakieś zdarzenie – mówi Bridge.

Powodem, dla którego pamięć ulega przekształceniom, jest jej zdolność do adaptacji. Wspomnienia nie są statyczne i jeśli przywołujemy je w kontekście nowego środowiska, czasu, czy nawet mając inny nastrój, zintegrują się one z nowymi informacjami.

Podczas badań składających się z trzech jednodniowych sesji, zadaniem grona uczestników było przypomnieć sobie lokalizację 180 obiektów rozmieszczonych na planie siatki. Podczas pierwszego dnia badani mieli zapamiętać położenie obiektów na ekranie komputera.

Dzień później, zmieniono ich położenie i poproszono uczestników, aby przenieśli je w odpowiednie miejsca. Ostatniego dnia, badani musieli przypomnieć sobie pierwotne umiejscowienie wszystkich obiektów. 

– Nasze badania wykazały, że błędne rozmieszczenie przedmiotów podczas dnia drugiego wpłynęło na sposób, w jaki ludzie zapamiętali ich początkową lokalizację – wyjaśnia Donna Bridge.

Przeprowadzone doświadczenia pokazują, w jaki sposób pamięć zmienia się pod wpływem czasu, często ulegając całkowitym przekłamaniom.

- Kiedy przywołujesz wspomnienie wydarzenia sprzed wielu lat, na przykład pierwszego dnia szkoły, tak naprawdę możesz przypominać sobie informacje, które narosły wokół tego wspomnienia, a nie oryginalną sytuację – podsumowuje jeden z autorów.