Wiedza Polaków na temat chorób tarczycy

W ramach kampanii „Tydzień Walki z Chorobami Tarczycy” rokrocznie przeprowadzane są badania stanu wiedzy naszego społeczeństwa na temat tarczycy i jej schorzeń począwszy od 2009 r. Niestety za każdym razem okazuje się, że wiedza ta jest bardzo niewielka lub fragmentaryczna.

W 2009 r. za pośrednictwem firmy badawczej SMG/KRC1 organizatorzy kampanii chcieli się dowiedzieć, czy Polacy znają objawy mogące świadczyć o nieprawidłowym funkcjonowaniu tarczycy. Niestety aż 44% respondentów nie umiało wymienić ani jednego objawu przyznając jednocześnie, że nic na ten temat nie wiedzą. Spośród listy 12 objawów tylko dwa: nerwowość i przybieranie na wadze zostały wymienione przez 20 i więcej procent osób.

W badaniu Polacy zostali zapytani także o to, czy zaobserwowali u siebie jakieś symptomy nieprawidłowego funkcjonowania tarczycy. Aż 66% badanych wymieniło co najmniej jeden objaw typowy dla chorób tarczycy, natomiast 46% zauważyło u siebie 2 lub więcej symptomów. Niestety zaledwie 27% badanych przyznało, że postanowiło przeciwdziałać takiemu stanowi rzeczy udając się po pomoc do lekarza.

Z badania wynika wyraźnie, że Polacy nie zdają sobie również sprawy z konsekwencji sytuacji, w której nieprawidłowo funkcjonująca tarczyca pozostaje nieleczona: aż 56% badanych w wieku 30-70 lat nie wskazało prawidłowo ani jednego z wymienionych w pytaniu następstw nieleczenia tego organu.

Organizatorzy kampanii „Tydzień Walki z Chorobami Tarczycy” postanowili sprawdzić, czy problem nie ma szerszego wymiaru i czy jego podłoże nie leży w organizacji systemu opieki zdrowotnej. W tegorocznym badaniu przeprowadzonym przez TNS OBOP na reprezentatywnej grupie Polaków w wieku powyżej 15 r. ż. pytano, czy lekarze pierwszego kontaktu interesują się tarczycą swoich pacjentów i jak często zlecają wykonanie szczegółowych badań w kierunku zdiagnozowania schorzeń tarczycy.

Niestety również i w tym roku wyniki badania uznać można za niepokojące. Okazuje się, że zaledwie u 20% ankietowanych lekarz wykonał podstawowe badanie tarczycy tzw. metodą palpacyjną. W przypadku tym pocieszający wydaje się fakt, że procent ten jest różny dla kobiet i mężczyzn. Kobiety, które ośmiokrotnie częściej niż mężczyźni cierpią na schorzenia tarczycy, są badane częściej (29% vs. 11% dla mężczyzn).

Lekarze jeszcze rzadziej decydują się na skierowanie pacjentów na szczegółowe badania krwi w celu zmierzenia poziomu hormonu stymulującego tarczycę (TSH) czy też badanie USG. Aż 87% pacjentów przyznało, że w ciągu 2 ostatnich lat lekarz pierwszego kontaktu nie zlecił im żadnego z tych dwóch badań. Biorąc pod uwagę szacunki polskich endokrynologów na temat tego, że w naszym kraju nawet co piąta osoba może mieć zaburzenia czynności tarczycy, wydaje się, że procent ten powinien być znacznie niższy.

Osoby, które w przeciągu 2 ostatnich lat miały wykonane badanie TSH lub USG w kierunku diagnozy tarczycy, zostały zapytane, na podstawie jakich objawów lekarz zlecił te szczegółowe badania. Wymienione zostały przede wszystkim takie symptomy jak: zmęczenie/bezsenność (33%), nadmierna pobudliwość (23%) oraz zmiana masy ciała (19%). Niepokojący wydaje się fakt, że nikt z pacjentów nie wymienił niepłodności jako objawu, na podstawie którego zlecono badania w kierunku chorób tarczycy.

Na podstawie badań przeprowadzonych przez TNS OBOP2 można wywnioskować, że stan niewielkiej wiedzy pacjentów na temat schorzeń tarczycy nie jest wyłącznie winą pacjentów, ale po części także braku dostatecznego zainteresowania tarczycą wśród lekarzy pierwszego kontaktu. Jak twierdzą czołowi Polscy endokrynolodzy, jest to spowodowane najprawdopodobniej zbyt krótkim czasem, jaki lekarz pierwszego kontaktu może poświęcić pacjentowi w obecnie obowiązującym systemie organizacji opieki zdrowotnej.