Wirus świńskiej grypy: badania pokazują, że nowe wirusy mogą spowodować pandemie

Nowe badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych stwierdzają, że wirusy grypy wywodzące się od świń, które spowodowały kilkanaście infekcji w tym kraju w 2011 roku, mogą być w rzeczywistości wirusami pandemicznymi. Prace te zostały przeprowadzone przez amerykańskie centra kontroli chorób (Centers for Disease Control), i sugerują one, że fakt, iż wirusy te jeszcze nie pojawiły się u ludzi może mieć więcej wspólnego z ludzką odpornością niż z samymi wirusami.

Odkrycia te są oparte na badaniach nad fretkami i na przenoszeniu się tych wirusów między tymi zwierzętami. Dodatkowo, prace te są w pewien sposób podobne do tych, które doprowadziły do zmutowania wirusa ptasiej grypy H5N1 do wersji niebezpiecznej dla ludzkości i które obudziły wielkie kontrowersje w całym świecie naukowym i politycznym.

Przez wiele miesięcy holenderscy oraz amerykańscy badacze próbowali opublikować swoje badania na temat tego, w jaki sposób udało im się doprowadzić do tego, że wirus ptasiej grypy jest w stanie przenosić się między fretkami. A fretki z kolei są uważane za najlepsze modele zwierzęce pozwalające przewidzieć zachowania wirusa grypy u ludzi. Z powodu obaw ciążących nad tego rodzaju pracami, Światowa Organizacja Zdrowia (World Health Organization) zorganizowała nawet spotkanie kilka dni temu w Genewie, na którym pojawili się eksperci od grypy.

W wyniku tego spotkania zdecydowano, iż badania te zostaną opublikowane w całości, mimo sprzeciwów rządu amerykańskiego, który domagał się ukrycia kluczowych informacji, z obawy przed bioterroryzmem. Natomiast, nowe badanie – nad wirusem świńskiej grypy H3N2, teraz nazywanym wariantem H3N2 – ukazało się kilka dni temu w przeglądzie naukowym PNAS, czyli Proceedings of the National Academy of Sciences.

Wirus ten wywołał rzadkie przypadki grypy pośród ludzi w Stanach Zjednoczonych, włączając w to również sporadyczne przypadki zarażenia się człowieka od człowieka. Kontrowersje dotyczące wirusa ptasiej grypy H5N1 wiążą sie z faktem, że zespoły badawcze sprawiły, iż te niebezpieczne wirusy ewoluowały do postaci, która może łatwo przenosić się pomiędzy fretkami, a to sprawia, że wirusy wyprodukowane w laboratorium mogą równie łatwo przenosić się między ludźmi.

Naturalne, bieżące wersje wirusa H5N1 rzadko kiedy zarażają ludzi, mimo że infekcje te często są śmiertelne. Natomiast, w badaniu nad wariantem H3N2, badacze nie musieli zmuszać tych wirusów do mutowania tak, aby były one w stanie zarażać fretki, albowiem te wirusy i tak są już dobrze przystosowane do przenoszenia się między ssakami, wyjaśnia główny autor tego badania, Terrence Tumpey.

Badanie to przyjrzało się postaciom wirusa z roku 2009, 2010 oraz 2011. W ciągu tych trzech lat, wirus się zmieniał. W szczególności, w 2011 roku wirus wybrał gen M z wirusa H1N1, który spowodował pandemię w 2009 roku.

Gen M, przetestowany na świnkach morskich, zdaje się sprawiać, że wirus grypy łatwiej się przenosi. A to prowadzi specjalistów od grypy do wysnuwania hipotezy, że gen M może sprawić, iż wirusy świńskiej grypy mogą łatwiej zarażać ludzi, a to z kolei wyjaśnia wzrost liczby przypadków świńskiej grypy u ludzi w zeszłym roku.

Badanie to właściwie poddaje w wątpliwość te odkrycia, odnotowując, że wariant H3N2 z 2010 roku mógł równie łatwo przenosić się między fretkami co wersja z 2011 roku. Nie jest jasne, czy nabycie genu M faktycznie wzmaga zdolność wirusów A(H3N2)v do rozprzestrzeniania się między świniami i do zarażania ludzi, stwierdzają badacze.

Terrence Tumpey, który jest mikrobiologiem, mówi: wirusy te, które są odległymi kuzynami ludzkich wirusów H3N2, przyczepiają się do tego samego receptora komórkowego co ludzkie wirusy grypy. Wirusy ptasiej grypy przyczepiają się do innych receptorów, które nie są powszechne w ludzkim układzie oddechowym, a to właśnie może wyjaśniać dlaczego wirusy H5N1 nie atakują ludzi częściej.

Natomiast, w przypadku świeższych wirusów, czyli wersji z 2010 i 2011 roku, widzimy, iż transmisje tych wirusów są bardzo skuteczne, podobne do tych, które obserwujemy w przypadku sezonowych wirusów H3N2, mówi jeszcze Terrence Tumpey.

Wirusy te mają pandemiczny potencjał, ale i tak naukowcy potrzebują większych ilości danych, aby naprawdę zrozumieć odporność ludzką na warianty wirusa H3N2. Po dwunastu przypadkach grypy świńskiej poczynając od lipca 2011 roku do jesieni 2011 roku, nie stwierdzono w Stanach Zjednoczonych żadnej infekcji wariantem H3N2 pośród ludzi. Niektórzy eksperci stwierdzają, iż spadek liczby przypadków może być związany z tym, że skończył się po prostu sezon targów rolniczych, a więc mniejsza ilość ludzi ma kontakt ze zwierzętami.

Wyjaśnienie to może mieć sens ponieważ wiele przypadków tych infekcji wiązało się z kontaktem ludzi z chorymi świniami, jak do tej pory. Inne możliwe wyjaśnienie może leżeć w ludzkiej odporności na wirusy H3N2, dodaje jeszcze Terrence Tumpey.

Wirusy H3N2 przeniosły się na świnie we wczesnych latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Od tamtej pory, ludzkie i świńskie wersje ewoluowały niezależnie od siebie. Wydaje się, że każda osoba, która została urodzona po 1990 roku, nie ma przeciwciał, które rozpoznawałyby i chroniły przeciwko tymi wirusami. Ale ludzie urodzeni przez 1990 rokiem mogą te przeciwciała mieć.

Lepsze zrozumienie poziomów odporności u ludzi na tego typu wirusy to bardzo ważna kwestia, mówi Terrence Tumpey. Ponieważ, musimy wiedzieć, z jak wielkim ryzykiem to się wiąże.

Małe badanie przeprowadzone całkiem niedawno przez kanadyjskich badaczy, sugeruje, że ludzie mogą być o wiele bardziej wrażliwi na wirusy świńskiej grypy niż nam się to wydaje. Prace te, opublikowane w naukowym przeglądzie Eurosurveillance, stwierdziły wysokie poziomy przeciwciał na te wirusy u młodych dorosłych (natomiast zerowe poziomy u nastolatków i dzieci). Ale, przed ukończeniem czterdziestego roku życia poziomy tych przeciwciał zaczynają bardzo ostro spadać, jak sugeruje badanie kanadyjskich naukowców.