Właściwości cynku

Cynk jest jednym z niezbędnych składników organizmu. Na co dzień mało kto myśli na co dzień o tym pierwiastku oraz o tym czy go brakuje, czy nie, jednak jeśli wystąpią wahania cynku wówczas ciało zacznie na to żywo reagować.

Czym jest cynk?

Cynk (Zn) jest pierwiastkiem niezbędnym ciału do przeprowadzania szeregu procesów, wielu związanych z rozwojem płciowym. Najwięcej cynku pojawia się w trzustce, nerkach, wątrobie, gruczole krokowym oraz skórze i mięśniach. Jest on wyjątkowo istotny dla wzrostu oraz regeneracji tkanek. Gdy występuje niedobór tego składnika pojawiają się problemy przy odbudowie organizmu, co może być szczególnie niebezpieczne, jeśli akurat wtedy ulegnie się wypadkowi, bowiem cynk wraz z wapniem, potasem i magnezem działa przy leczeniu złamań kości. Ponieważ pomaga także w wytwarzaniu hemoglobiny dobrze aby o jego zawartość dbały osoby cierpiące na anemię. Dodatkowo cynk pomaga utrzymać poziom witaminy E oraz wspomaga ochronę wątroby. Ze względu na swój wpływ na hormony, jest częściowo odpowiedzialny za wytwarzanie endorfiny wpływającej na pozytywny nastrój i dobre samopoczucie.

Źródła cynku

Żeby uzupełnić cynk można stosować suplementy diety z apteki, np. falvit, lecz podobnie jak w przypadku większości witamin i minerałów najlepiej dostarczać go organizmowi w pożywieniu. Minimalne spożycie cynku na dobę plasuje się w granicy 5mg, polecane 15-20mg na dzień. Można go znaleźć w burakach, kapuście, pomidorach, a wśród owoców w brzoskwiniach i pomarańczach. Pojawia się również w jedzonych często zbożach, takich jak żyto czy jęczmień. W jajkach, które każdy jada przynajmniej dwa razy w tygodniu oraz w orzechach. Warto zamiast chipsów przegryzanych do wieczornego filmu zacząć chrupać orzechy, które poza cynkiem zawierają również inne składniki wpływające pozytywnie na całe ciało, wzmacniając pamięć i koncentrację. Dobrze jest dostarczać cynku organizmowi przez jedzenie mięsa oraz ryb. Jest on wówczas lepiej przyswajalny niż w produktach roślinnych. Szczególnie wegetarianie powinni wziąć tę sytuację pod uwagę uzupełniając jego ilość większymi porcjami innych bogatych w niego produktów.

Niedobór cynku

Niedobór cynku jest bardzo szkodliwy dla organizmu i za każdym razem powoduje nieprzyjemne skutki. Nie ograniczają się one jedynie do łuszczenia skóry oraz wypadania włosów. Powoduje on zanik torebek włosowych, natomiast duże niedobory mogą skutkować nawet bezpłodnością uszkadzając gruczołu odpowiedzialne za sprawy płciowe organizmu. Odpowiada za słaby wzrost u dzieci, a nawet może doprowadzić do epilepsji i schizofrenii oraz słabych kości, które mogą ulegać częstym złamaniom. Obniża się odporność i łatwiej zachorować na anginę lub grypę, a do tego gorzej goją się rany oraz obrażenia.

Zdarzają się choroby, w czasie których ilość cynku w organizmie spada nawet o połowę. Jest to przede wszystkim cukrzyca, w związku z czym cynk znajduje się w insulinie, którą muszą przyjmować cukrzycy, ale spada on także u chorych na marskość wątroby i białaczce.

Nadmiar cynku

Nadmiar cynku jest równie szkodliwy jak niedobór. Objawia się zatruciem organizmu, wymiotami, osłabieniem, biegunką i bólami brzucha wskutek podrażnienia błon śluzowych żołądka. Mogą do niego prowadzić bardzo prozaiczne sytuacje. Trzymanie jedzenia w naczyniach pokrytych cynkiem, gotowanie w takich potraw, nie mycie warzyw lub owoców przed spożyciem. Pryskane warzywa i owoce sprawiają, że cynk wzrasta do szkodliwej dla człowieka ilości, która może doprowadzić do przykrych objawów od zatrucia, poprzez ogólne osłabienie, bóle głowy i zmęczenie nie mające nic wspólnego z wykonywanymi na co dzień obowiązkami. Dodatkowo pogarsza się cholesterol oraz spada odporność narażając na częste zachorowania.

Leczenie cynkiem

Odpowiednia ilość cynku gwarantuje poprawne działanie całego organizmu, można go jedna wykorzystać także w leczeniu różnych przypadłości, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych.

Ze względu na dobre skutki przy leczeniu kości oraz budowaniu tkanek cynk jest składnikiem leków na artretyzm, na wzmocnienie kości, gościec oraz karłowatość. Natomiast przez swój wpływ na gruczoły płciowe podaje się go także w leczeniu bezpłodności. Wszystkie dobroczynne skutki cynku mogą być wykorzystane do leczenia pewnych chorób albo walki z nimi. Skoro cynk działa dobrze na umysł oraz nastrój podawany jest w lekach chroniących przed otępieniem starczym, skoro jego niedobór może doprowadzić do schizofrenii lub epilepsji jest podawany jako jeden ze składników leków na obie te choroby, ograniczając jego niedobór u osób które cierpią na te przypadłości. Podobnie wyrównywanie braków cynku stosuje się wśród chorych na marskość wątroby, mających problemy z tarczycą, przemianą materii, cukrzycą oraz białaczką. Leczy także wrzody żołądka oraz żylaki.

Być może jest to składnik niewielki z perspektywy innych składników, które są niezbędne ciału do przeprowadzania prawidłowych funkcjach życiowych, jednak jego rola nie może zostać pomniejszona.

Zewnętrzne stosowanie cynku

Regeneracja komórek i wpływ na skórę to jedna z wspomnianych już funkcji cynku, dlatego stosuje się go często w preparatach na skórę, przygotowanych do zwalczania trądziku oraz innych zmian skórnych na różnych partiach ciała. Do tego wprowadza się dietę cynkową, a na samą skórę stosuje siarczan i glikonian cynku. Stosuje się je też na rany i oparzenia. Poza tym glinka cynkowa ma zastosowanie przy puchlinie wodnej, żylakach, a także obrzękach w obrębie ud. Natomiast maść cynkowa zwalcza dwoinki odpowiedzialne za zapalenie spojówek. Cynk wchodzi także w skład wielu innych preparatów, które mają za zadanie zachować lub przywrócić zdrową równowagę i wygląd skóry.

Nie ignorować cynku

Nie potrzeba go wiele w organizmie dlatego w codziennej diecie wydaje się niezbyt istotny i dopiero wynikające z jego braku problemy przypominają, że nie można traktować po macoszemu pierwiastków, których organizm potrzebuje. Trzeba jednak uważać żeby nie przesadzić w drugą stronę. Równowaga w organizmie jest niezwykle ważna, dlatego trzeba obserwować swoje ciało zarówno pod kątem braku jakiś składników jak i ich nadmiaru. Jest to tym istotniejsze, że proces wchłaniania cynku bywa utrudniany przez inne składniki. Proces przyswajania cynku pogarszany jest przez żelazo, natomiast poprawia go witamina B6, fosfor oraz wapń. Natomiast nadmiar cynku powoduje często niedobór żelaza. Jednak jeśli zachowana zostanie zbilansowana dieta, w której będzie wszystko w odpowiednich dawkach nie powinni być z niedoborem żadnego problemu, tak samo jak z nadmiarem jeśli będzie się myło owoce i warzywa, oraz starało unikać rzeczy które mogą zawierać cynk, zwłaszcza naczynia. Jeśli jednak z jakiś powodów pojawią się efekty nadmiaru lub niedoboru, a dieta i suplementy nie wystarczą należy udać się do lekarza. Nie zawsze samemu można zaradzić takiemu problemowi modyfikując dietę, czasami może to wynikać z chorób lub problemów z hormonami, dlatego aby zadbać o siebie odpowiednio trzeba obserwować swoje ciało i w razie niepokojących objawów interweniować jak najwcześniej.

Autor:

Karolina Skrzek