Wodogłowie - przyczyny, objawy i leczenie

Wodogłowie jest chorobą zaliczającą się do stanów patologicznych mózgu. Schorzenie powoduje zaburzenie równowagi w wytwarzaniu i wchłanianiu płynu mózgowo-rdzeniowego. W wyniku tego dochodzi do znacznego poszerzenia przestrzeni płynowych znajdujących się wewnątrz czaszki , a co za tym idzie poszerzony zostaje układ komorowy mózgu.

Mózg działa według bardzo skomplikowanych mechanizmów. Występuje w nim sieć połączonych zbiorników, w których znajduje się płyn mózgowo-rdzeniowy. Płyn ten jest w ciągłym ruchu. Powstający jego nadmiar zostaje wchłonięty przez kosmki opony pajęczej. Płyn odpowiada za ochronę mózgu przed różnymi urazami mechanicznymi oraz zajmuje się regulacją zmian ciśnienia śródczaszkowego. W przypadku gdy jest zbyt duża ilość płynu w komorach mózgowych możemy mówić o wodogłowiu wewnętrznym, a gdy w przestrzeni podpajęczynówkowej o wodogłowiu zewnętrznym. Wodogłowie może wystąpić u każdego człowieka. Najczęściej jednak spotykamy się z tą chorobą u dzieci.

Przyczyny występowania wodogłowia

Wodogłowie zalicza się do patologii mózgu. Z reguły pojawia się u dzieci, które cierpią na na wrodzone wady układu nerwowego. Wodogłowie nie dość, że może się pojawić w każdym wieku, to jeszcze często towarzyszy innym schorzeniom. Jak już wcześniej wspomniano wiąże się z zaburzeniami krążenia płynu mózgowo-rdzeniowego. Do głównych przyczyn powstawania tego schorzenia zalicza się procesy zapalne występujące w ośrodkowym układzie nerwowym, które przyczyniają się do pojawiania zlepów i zrostów, a to prowadzi do zaburzeń płynu mózgowo-rdzeniowego.

Objawy wodogłowia

U dzieci cierpiących na tę chorobę od urodzenia zauważyć można przede wszystkim zwiększony obwód głowy. Do innych objawów należy uwypuklenie ciemiączka, zez, zaburzenia ruchowe, bóle głowy oraz wymioty. Takim pierwszym wskazaniem dla rodzica może być przyrost obwodu głowy dziecka. Nie należy jednak wysuwać pochopnych wniosków. To lekarz na podstawie badań podejmuje decyzję o przeprowadzeniu USG główki dziecka. Lekarz może także zlecić wykonanie tomografii komputerowej główki. Przed wizytą u specjalisty należy jednak dokładnie obserwować rozwój dziecka. Siatki centylowe, które informują nas o tym jaki jest prawidłowy obwód główki dziecka w danym miesiącu życia można znaleźć bez problemu w internecie. Przed wizytą u lekarza dobrze jest przeprowadzić pomiary główki na własną rękę i z takami wynikami udać się do specjalisty.

Zobacz również:

Rodzaje wodogłowia

Mamy kilka podziałów wodogłowia. Po pierwsze wyróżnić możemy wodogłowie pokrwotoczne (powstaje w wyniku zaburzeń wchłaniania płynu mózgowo-rdzeniowego), pozapalne (powstaje w wyniku zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych) oraz wodogłowie związane z nowotworami mózgu (które zauważyć można w guzach występujących w pobliżu układu komorowego). Wodogłowia mogą być również wrodzone lub nabyte oraz ostre lub przewlekle, co jest związane z nasileniem objawów. Jeżeli chodzi o same mechanizmy powstawania choroby możemy mówić o wodogłowiu wewnętrznym lub zewnętrznym. Przy wewnętrznym przeszkoda pojawia się wewnątrz układu komorowego. Przyczyną tego rodzaju wodogłowia może być guz, wady rozwojowe, krwawienie czy wągr tasiemca. Ten rodzaj choroby cechuje się dużą dynamiką rozwoju, a objawy najczęściej występujące to ból głowy, wymioty, zaburzenia przytomności, układu autonomicznego oraz oddechu. W wodogłowiu komunikacyjnym możemy mówić o braku gwałtownego wzrostu ciśnienia, a objawy najczęstsze objawy to zaburzenia czynności poznawczych, chodu i nietrzymanie moczu. Poza tym wyróżniamy także wodogłowie hipersekrecyjne, którego przyczyną jest brodawczak splotu naczyniówkowego oraz wodogłowie wyrównawcze, gdzie wzrost ilości płynu mózgowo-rdzeniowego następuje wtórnie, a pierwotnie pojawia się zanik tkanki nerwowej.

Leczenie wodogłowia

Metody leczenia są różne. Może zostać przeprowadzona operacja. Zabieg taki ma na celu założenie, tzw. zastawki w mózgu dziecka. Nie ma jednak możliwości zlikwidowania całkowicie wodogłowia. Można tylko w jakimś stopniu zneutralizować jego objawy. Dobrze założona zastawka wpływa na życie dziecka i jego dalszy rozwój. Najczęściej stosowane są zastawki komorowo-przedsionkowe, komorowo-otrzewnowe lub komorowo-lędźwiowe. W niektórych przypadkach możemy mieć do czynienia z wystąpieniem powikłań po założeniu zastawki. Najczęściej dochodzi do tego, gdy zastawka zostaje zatkana przez białko lub naczyniówkę.

Inną metodą chirurgiczną jest endoskopia. Wykonuje się otwór na dnie komory mózgu, by połączyć go z przestrzenią podpajęczynówkową. Zaletą tego zabiegu jest przede wszystkim niski koszt i niewielka szansa pojawienia się powikłań.

W sytuacjach gdy wodogłowie wciąż rośnie i nie istnieje żadna możliwość leczenia przyczynowego, dochodzi do chirurgicznego założenia drenażu. W ten sposób możliwe jest odprowadzanie nadmiernych ilości płynu mózgowo-rdzeniowego z mózgu do otrzewnej. Najczęściej spotykamy się z zakładaniem drenażu komorowo-otrzewnowego.

W przypadku wodogłowia można także mówić o leczeniu farmakologicznym. Polega ono na użyciu inhibitora anhydrazy węglanowej. Jednak ta metoda jest praktycznie nieużywana ze względu na bardzo małą skuteczność.

Wodogłowie jest ciężką chorobą, która nierzadko prowadzi do śmierci. Często jest to schorzenie wrodzone. Współczesna medycyna ma do zaoferowania bardzo wiele możliwości leczenia wodogłowia, jednak wciąż niebezpieczeństwo wystąpienia powikłam jest stosunkowo duże. Należy wiedzieć, że konieczne jest skorzystanie z interwencji chirurgicznej. Nieleczona osoba skazana jest w dużym stopniu na trwałe kalectwo, a czasem nawet śmierć.