Wpływ zwierząt na zdrowie człowieka – korzyści zdrowotne i psychiczne

Zwierzęta towarzyszą nam od dziesiątek tysięcy lat. Człowiek już w prehistorii dążył do udomowienia innych gatunków, głównie ze względu na potrzebę uniezależnienia dostępu do pożywienia od warunków środowiskowych. Jednak pierwszym udomowionym przez człowieka zwierzęciem był wilk szary - towarzysz i kompan polowań. W związku z tym nasuwa się refleksja, że między człowiekiem a zwierzęciem może istnieć relacja inna niż stosunek myśliwego do ofiary.

Relacja partnerstwa między człowiekiem a wilkiem, a z czasem również innymi gatunkami zwierząt, dawała ludziom poczucie bezpieczeństwa w czasach pierwotnych i przekłada się na nie również dziś. Jednak pozytywny wpływ zwierząt na nasze zdrowie i samopoczucie - zarówno psychiczne, jak i fizyczne - wciąż jest niedoceniany.

Wpływ zwierząt na zdrowie psychiczne człowieka

Przebywanie ze zwierzętami obniża poziom stresu

Kontakt ze zwierzęciem, a nawet samo przebywanie z nim w jednym pomieszczeniu i obserwowanie go sprawia, że w naszym organizmie wydzielana jest oksytocyna. Hormon ten wpływa na obniżenie poziomu kortyzolu odpowiedzialnego za odczuwanie stresu. Dzięki obecności zwierzęcia możemy pozbyć się napięcia i odprężyć, a to z kolei sprawia, że odpoczynek jest bardziej efektywny.

Wspierają walkę z depresją

Poczucie bliskości i bezwarunkowość towarzyszące więzi człowieka ze zwierzęciem pozwalają poprawić samoocenę i samopoczucie, redukują poczucie samotności, a także obniżają napięcie. Szczególnie istotne jest to dla osób cierpiących na zaburzenia emocjonalne lub depresję, dla których taki kontakt może być nie tylko wsparciem, ale i lekarstwem.

Wzmacniają więzi międzyludzkie

Pojawianie się w miejscach publicznych ze swoim pupilem sprzyja nawiązywaniu interakcji z nieznajomymi poznanymi przypadkiem w trakcie np. spaceru z psem. Po pierwsze dlatego, że częściej mamy okazję napotkać kogoś na swojej drodze, a po drugie - posiadanie przy sobie zwierzęcia sprawia, że w oczach innych ludzi stajemy się bardziej dostępni. Poza tym zwierzęta (ich wygląd, zachowanie) często stanowią pretekst do zainicjowania rozmowy.

Co więcej, jak wykazały badania, osoby posiadające zwierzęta budują trwalsze relacje (m.in. długotrwałe związki), są bardziej pewne siebie i nie mają problemu z podejmowaniem odpowiedzialności za siebie oraz drugą osobę.

Również w rodzinie zwierzęta pełnią rolę wzmacniaczy więzi. Dzielenie się obowiązkami wynikającymi z posiadania pupila zbliża do siebie zarówno partnerów jak i rodziców z dziećmi.

Wpływają na wyższą samoocenę

Zwierzęta bezkrytycznie podchodzą do ludzi, zwłaszcza swoich właścicieli - nie oceniają, akceptują nas takimi, jakimi jesteśmy, kochają bezgranicznie i bezwarunkowo, a także wykazują niezłomną ufność. Dzięki temu przebywanie w towarzystwie własnego pupila sprawia, że czujemy się komfortowo i zwiększa się nasza samoocena.

Redukują poczucie samotności

Zwierzęta są wspaniałymi towarzyszami. Ufnymi, bezkrytycznymi, ciepłymi i kochającymi bezgranicznie. Dlatego osoby posiadające je nigdy nie czują się samotne, gdyż nieustannie jest obok żywa, czująca istota, z którą trzeba się pobawić, zaopiekować się nią, pogłaskać czy przytulić.

Wpływ zwierząt na zdrowie fizyczne

Pozytywnie wpływają na kondycję

Posiadanie zwierzęcia pozytywnie odbija się na naszej kondycji, zwłaszcza w przypadku posiadaczy psów, ponieważ konieczność regularnych spacerów znacząco przyczynia się do zwiększenia aktywności fizycznej właścicieli. Osoby posiadające psa na spacery poświęcają aż 50% więcej czasu w ciągu dnia niż osoby, które nie posiadają zwierzęcia.

Zmniejszają poziom cholesterolu

Konieczność regularnej aktywności fizycznej wynikającej z obowiązków związanych z posiadaniem zwierzęcia pozytywnie wpływa na nasz układ krwionośny. Zredukowany zostaje poziom złego cholesterolu, a co za tym idzie, zmniejsza się ryzyko chorób serca.

Wpływają na obniżenie ciśnienia tętniczego

Badania dowiodły, że bezpośredni kontakt ze zwierzęciem - dotyk, głaskanie, przytulanie - dzięki stymulowaniu wydzielania oksytocyny i obniżeniu poziomu stresu, wpływa na regulację ciśnienia tętniczego u osób cierpiących na nadciśnienie. Podobne działanie ma również obserwacja zwierząt akwariowych lub klatkowych (ptaki, gryzonie).

Obniżają skłonność do alergii

Kontakt ze zwierzętami, zwłaszcza w okresie niemowlęctwa, wpływa na lepsze ukształtowanie systemu odpornościowego organizmu. Zetknięcie się z alergenami zwierzęcymi w okresie wczesnego dzieciństwa zmniejsza skłonność do alergii w późniejszym życiu człowieka.

Posiadają zdolność monitorowania zdrowia właściciela

Dzięki wyczulonym zmysłom zwierzęta mogą wyczuć zmianę tempa oddechu czy zapachu skóry swojego właściciela, które często są niezauważalnymi dla nas oznakami zbliżającego się ataku choroby. Najpowszechniej znana jest zdolność psów do sygnalizowania drastycznych zmian poziomu cukru u diabetyków zanim oni sami odczują jego objawy.

Pozwalają zapomnieć o fizycznym cierpieniu

Zwierzęta są bardzo absorbującymi stworzeniami, dzięki czemu często odwracają naszą uwagę od problemów dnia codziennego, stanów depresyjnych, a także pozwalają przetrwać chroniczny ból, będący konsekwencją poważnych schorzeń lub przebytych operacji.

Sprawiają, że żyjemy dłużej

Posiadanie i przebywanie w towarzystwie zwierzęcia przynosi człowiekowi szereg korzyści zdrowotnych, wpływa na polepszenie ogólnego stanu zdrowia i kondycji fizycznej, a w konsekwencji obniża ryzyko zachorowalności na wiele poważnych chorób. Dzięki temu przyczynia się do długowieczności właścicieli oraz podnosi jakość życia osób w podeszłym wieku.

Wpływ zwierząt na rozwój psychofizyczny dzieci

Szukając informacji na temat zwierząt domowych często można natknąć się na ożywione (a niekiedy wręcz agresywne) dyskusje na temat zasadności i odpowiedniości kontaktów dzieci ze zwierzętami. Powszechnie uważa się, że psy i koty (nie mówiąc już o gryzoniach) są brudne, przenoszą zarazki i powodują groźne choroby. Pogląd ten nie jest do końca zgodny z prawdą. Oczywiście w przypadku obcych zwierząt, włóczących się po okolicy, trzeba zachować ostrożność. Natomiast zadbane, typowo domowe pupile zwykle są czyste i zdrowe, bardzo rzadko przenoszą choroby, a wręcz pomagają im zapobiegać.

Wspierają rozwój społeczny dzieci

Wychowywanie się w towarzystwie zwierzęcia sprawia, że dziecko jest w stanie skutecznie nawiązywać i utrzymywać relację z innymi ludźmi. Jak wykazały badania, dorośli, którzy dorastali w otoczeniu zwierząt, są w stanie budować trwałe i bardziej satysfakcjonujące związki.

Zwierzęta pomagają również utrzymać dobre relacje rodzinne, są świetnym tematem do rozmów, a dzielenie się obowiązkami dodatkowo buduje poczucie bliskości pomiędzy dziećmi a rodzicami.

Uczą odpowiedzialności

Jak powszechnie wiadomo, zwierzę to obowiązek i ogromna odpowiedzialność. Decyzja o przygarnięciu pupila powinna być zawsze przemyślana i zaplanowana z góry. Warto również pamiętać i wpoić dziecku przekonanie, że zwierzę to nie zabawka, a członek rodziny i nie można go oddać, kiedy się znudzi lub zacznie być problematyczne (trudne w wychowaniu, stare, uciążliwe jeżeli chodzi np. o utrzymanie czystości). Tego typu postawa reprezentowana przez dorosłych, wspierana konsekwencją w egzekwowaniu zdeklarowanych przez dziecko obowiązków względem zwierzęcia, buduje poczucie odpowiedzialności za innych oraz za własne czyny. Już od najmłodszych lat dziecko uczy się ponoszenia konsekwencji swoich zaniedbań oraz konieczności dbania o istotę od siebie zależną. W dorosłym życiu przekłada się to na umiejętność opieki nad innymi członkami rodziny i szeroko pojętą odpowiedzialność.

Budują nawyk regularnej aktywności fizycznej

Zwłaszcza w przypadku posiadania psa konieczność regularnych spacerów zmusza do aktywności fizycznej i buduje nawyk, który w dorosłym życiu przekłada się na brak niechęci do ćwiczeń (aktywność jest oczywistością) i systematyczność ich wykonania. W konsekwencji posiadanie psa od najmłodszych lat wpływa na dobrą kondycję w przyszłości oraz łatwość jej utrzymania.

Wzmacniają układ immunologiczny

Kontakt ze zwierzętami w okresie niemowlęcym wpływa na prawidłowe kształtowanie się mechanizmów obrony organizmu przez infekcjami. Skutkuje to mniejszą podatnością dziecka na alergie oraz zwiększoną odpornością na choroby - zarówno w okresie dzieciństwa, jak i w dorosłym życiu.

Wspomagają rehabilitację i leczenie dzieci

Zwierzęta wykorzystuje się także w zooterapii - naturalnej metodzie leczenia lub rehabilitacji z udziałem psów, koni, kotów lub innych zwierząt, których terapeutyczne oddziaływanie wpływa pozytywnie na łagodzenie objawów autyzmu, a także niepełnosprawności umysłowych oraz fizycznych.

Autor: Małgorzata Nowak