Wyzwania w farmakologicznym leczeniu bólu przewlekłego

Jednym z najważniejszych wyzwań w farmakologicznym leczeniu przewlekłego bólu o dużym natężeniu jest osiągnięcie równowagi pomiędzy skutecznym uśmierzaniem bólu a optymalną tolerancją zastosowanego leczenia przeciwbólowego. Odpowiedni dobór leków jest kluczowym elementem skutecznej terapii bólu, zwłaszcza w przypadku pacjentów stosujących silne leki opioidowe.

Z analizy badań klinicznych ekspertów ds. leczenia bólu wynika, że 20-30%  pacjentów przyjmujących opioidy w leczeniu przewlekłego bólu nienowotworowego przerywa leczenie z powodu występowania działań niepożądanych lub braku skuteczności stosowanej terapii. Pacjenci często deklarują brak zadowolenia ze stosowanego leczenia, co w efekcie prowadzi do nieprzestrzegania zaleceń lekarzy oraz przerwania leczenia.

„Wielu pacjentów przerywa stosowanie opioidów już na początku leczenia. Brak odczuwalnych efektów w połączeniu z pojawiającymi się działaniami niepożądanymi powoduje odstawienie leków. Ma to konsekwencje nie tylko dla samego pacjenta, którego jakość życia znacznie się obniża, ale również dla całego systemu opieki zdrowotnej, która ponosi koszty nieskutecznego leczenia przewlekłego bólu” - uważa prof. Joseph Pergolizzi z John Hopkins University School of Medicine, członek międzynarodowej komisji doradczej kampanii CHANGE PAIN.

Profesor Joseph Pergolizzi uważa, że w rzeczywistości odsetek pacjentów, którzy są poddawani nieskutecznej terapii przeciwbólowej może być znacznie wyższy niż prezentują dane uzyskane w wyniku badań klinicznych. Zwraca on uwagę na konieczność nie tylko trafnego doboru leku, ale również na odpowiedni dobór jego dawki.  „Ustalenie odpowiedniej dawki leku, która nie powoduje działań niepożądanych jest szczególnie trudna w przypadku opioidów. Ponieważ skuteczność klasycznych opioidów jest zależna od stosowanej dawki często pacjent staje przed niezwykle trudnym wyborem. Czy stosować dużą dawkę leku, która skutecznie uśmierza ból, ale jednocześnie zmagać się z pojawiającymi się skutkami ubocznymi, czy łagodzić działania niepożądane poprzez stosowanie mniejszej i często nieskutecznej dawki leku?” - uważa prof. Joseph Pergolizzi.

Niewystarczające działanie przeciwbólowe powoduje zwiększanie dawki leku, aby osiągnąć zadowalający poziom łagodzenia bólu. Wówczas zdarza się, że u pacjenta pogarsza się tolerancja stosowanego leczenia, w wielu przypadkach niemożliwa staje się kontrola działań niepożądanych. Lekarz lub sam pacjent mogą ponownie zmniejszyć dawkę leku przeciwbólowego, zmniejszając jednocześnie efektywność działania przeciwbólowego. To z kolei może spowodować nasilenie bólu i ponowne przyczynić się do zwiększenia dawki leku przeciwbólowego. Takie postępowanie prowadzi do cyklicznego schematu leczenia, tzw. błędnego koła.

„Skutkiem błędnego koła w farmakologicznym leczeniu bólu jest nieprzestrzeganie przez pacjentów zaleceń lekarzy, dotyczących czasu, dawki oraz częstotliwości przyjmowanego leku” - twierdzi prof. Pergolizzi. „Konieczne jest zatem zwiększanie świadomości w środowisku medycznym nt. związków pomiędzy skutkami ubocznymi leków przeciwbólowych, a skutecznością ich działania” - dodaje prof. Pergolizzi.

O kampanii CHANGE PAIN
Kampania CHANGE PAIN została zainicjowana przez niemiecką firmę, Grünenthal, eksperta w dziedzinie bólu, aby przyczynić się do poprawy leczenia bólu przewlekłego o dużym natężeniu. Kampania ta wspierana jest przez Europejską Federację Sekcji Międzynarodowego Stowarzyszenia ds. Badania Bólu (EFIC), są w nią zaangażowani specjaliści w dziedzinie bólu z całej Europy. Przewodniczą jej Profesor Giustino Varrassi, przewodniczący EFIC oraz dr Gerhard H. H. Mueller-Schwefe, przewodniczący Niemieckiego Stowarzyszenia Leczenia Bólu (DGS). Główne cele kampanii CHANGE PAIN to lepsze poznanie potrzeb medycznych w dziedzinie leczenia bólu przewlekłego o dużym natężeniu oraz poszerzenie wiedzy lekarzy dotyczące tego zagadnienia i poprawa komunikacji między lekarzami i pacjentami.
www.change-pain.com