Zaburzenia lękowe

Zaburzenia lękowe należą do grupy zaburzeń nerwicowych. Utrzymują się przez dłuższy czas niż zaburzenia stresowe. Są to zakłócenia czynnościowe, które pojawiają się bez uchwytnych zmian w okolicach mózgu. Zaburzenia lękowe mogą znacznie utrudniać normalne funkcjonowanie, dlatego nie można ich ignorować.

Chcąc rozpoznać rodzaj zaburzenia nerwicowego konieczne jest obserwowanie dominacji określonych objawów, takich jak:

lek
smutek
rozdrażnienie
dekoncentracja
nadwrażliwość na bodźce
natrętne myśli

Przy zaburzeniach lękowych głównym objawem jest lęk. Z reguły pojawia się bez wyraźnych przyczyn. Ma charakter nieprzewidywalny, napadowy lub ciągły.

Zaburzenia lękowe mogą się okazać wyjątkowo mocno uciążliwe, stąd też w wielu przypadkach chorzy sami zgłaszają się po pomoc do specjalisty. Zaburzenia lękowe są dość powszechną przypadłością. Co istotne mogą negatywnie wpłynąć na funkcjonowanie rodzinne i społeczne chorego. Stosunkowo częściej spotykane są u kobiet.

Zaburzenia lękowe są reakcją organizmu na różnego rodzaju niebezpieczeństwa. W przypadku gdy przyczyny zagrożeń są znane i konkretne, mówimy o strachu, natomiast gdy są trudne do sprecyzowania, mamy do czynienia z lękiem.

Lęk jest jedną z emocji, które bardzo często przeżywamy. Możemy mówić o różnym stopniu nasilenia lęku. Najczęściej towarzyszy ludziom zdrowym i cierpiącym z powodu różnego rodzaju zaburzeń psychicznych i somatycznych. Wyjątkowo silny lęk jest podstawowym objawem zaburzeń psychicznych.

Jakie są objawy zaburzeń lękowych?

Zaburzenia lękowe mogą się pojawić w różnych postaciach:

uogólnionej
napadów lęku
fobii

Wyróżniamy ponadto:

Objawy psychiczne

uczucie napięcia
niemożność odprężenia się
problemy z koncentracją
problemy ze skupieniem uwagi
obawy
panika
poczucie przerażenia
drażliwość
pobudzenie
zmęczenie, bezsenność
uczucie zmiany własnej osoby

Objawy somatyczne

kołatanie serca
bóle w klatce piersiowej
trudności w oddychaniu
bóle i zawroty głowy
uderzenia ciepła
bóle w nadbrzuszu
biegunki
częste oddawanie moczu
suchość w jamie ustnej
bóle mięśni
męczliwość
niespokojny sen
brak łaknienia
spadek aktywności seksualnej

Objawy przedmiotowe

Zobacz również:

szybkie bicie serca
przyśpieszony oddech
wzrost ciśnienia tętniczego
obfite poty
zaczerwienienie skóry
bladość
zmniejszone wydzielania śliny
rozszerzenie źrenic
wzrost napięcia mięśni

Uogólnione zaburzenia lękowe dominują pośród zaburzeń lękowych. Ich cechą charakterystyczną jest uporczywy, przewlekły lęk, który utrzymuje się nawet przez kilka miesięcy. Dodatkowo pojawiają się:

niepokój
poczucie zagrożenia
zamartwianie się
problemy ze snem
problemy z koncentracją
bóle głowy
poty
biegunki

Lęk paniczny jest jednym z najpoważniejszych zaburzeń lękowych. Bardzo silnie wpływa na upośledzenie funkcjonowania społecznego i sprawności fizycznej. Bardzo często skutkiem takiego lęku jest nadużywanie alkoholu, podejmowanie prób samobójczych czy depresja. Napad lęku panicznego rozpoczyna się nagle od następujących objawów:

bóle w klatce piersiowej
kołatanie serca
pocenie się
drżenie mięśni
zawroty głowy
nudności
uczucie duszenia się
bóle brzucha

Bardzo często pojawia się strach przed śmiercią, utratą kontroli i chorobą psychiczną. Istotne jest to, że nie ma możliwości przewidzenia objawów, ponieważ rozwijają się bez związku z sytuacją, przedmiotem, wysiłkiem fizycznym czy zagrożeniem zewnętrznym. Najczęściej napady pojawiają się spontanicznie.

Jak wygląda napad paniki?

Objawy takiego napadu rozwijają się przez 10 minut. Zwykle utrzymuje się on przez 20-30 minut. Powszechnym objawem jest lęk, uczucie duszności i dezorientacja. Napad może pojawić się wszędzie, w nocy, w samotności, na ulicy. Właściwie nie ma możliwości przewidzenia go. Można spróbować go przerwać przez oddychanie do torby papierowej.

Fobie są jednym z rodzajów zaburzeń lękowych. Wiążą się z występowaniem specyficznego rodzaju lęku pojawiającego się w określonych sytuacjach. Co istotne, nie ustępuje on nawet pod wpływem racjonalnych wyjaśnień i argumentów. Fobie potrafią poważnie zakłócać normalne, codziennie funkcjonowanie.

Podział fobii

Fobie swoiste (izolowane)

Pojawiają się w określonych sytuacjach. Jest to, np. obawa przed burzą, zwierzętami, brudem, krwią, itd.

Przykłady fobii swoistych:

arachnofobia – lęk przed pająkami
klaustrofobia – lęk przez zamkniętymi pomieszczeniami
brontofobia – lęk przed burzą
akrofobia – lęk przed przebywaniem na wysokościach

Fobie społeczne

Wiążą się z obawami przed kontaktami z innymi ludźmi i znalezieniem się w różnorakich sytuacjach publicznych. Chorzy przede wszystkim czują lęk przed obserwacją przez otoczenie i ewentualną kompromitacją. Fobie te powodują szybsze bicie serca, pocenie się, zaczerwienienie czy niepokój. Osoby borykające się z fobiami społecznymi, stronią od kontaktów towarzyskich i wystąpień publicznych.

Agorafobia

Jest obawą przed znalezieniem się na otwartej przestrzeni, w tłumie lub miejscu, w którym nie występuje żadna bliska osoba, mogąca udzielić ewentualnej pomocy. Chory czuje lęk przy wyjściu z domu, przebywaniu w miejscach publicznych i podróżowaniu. W związku z tym stara się unikać takich sytuacji.

Jakie są przyczyny zaburzeń lękowych?

Nie bez znaczenia są czynniki psychologiczne, stresowe czy biologiczne. Mowa tutaj o:

zaburzeniach struktur w ośrodkowym układzie nerwowym
pewnych cechach osobowości
urazach fizycznych i psychicznych
nierozwiązanych konfliktach psychicznych
nadużyciach seksualnych
przemocy fizycznej w dzieciństwie

Jak wygląda diagnostyka?

Diagnostyka wiąże się z przeprowadzeniem dokładnej rozmowy z chorym, jego obserwacją, oceną stanu psychicznego oraz oceną stanu zdrowia. Warto zwrócić uwagę na przyjmowane przez chorego leki, które mogą być powodem występowania stanów lękowych.

Leczenie zaburzeń lękowych

W przypadku zaburzeń trwających przez dłuższy czas konieczne jest podjęcie leczenia psychiatrycznego. Nie należy zwlekać z wizytą u lekarza, zwłaszcza jeśli zaburzenia utrudniają normalne funkcjonowanie. Istotne przy całym procesie leczenia jest wsparcie ze strony bliskich.