Zaburzenia przytomności - pierwsza pomoc

Nagła utrata przytomności i świadomości jest stanem upośledzonej reakcji na bodźce. U śpiącej osoby czynności życiowe organizmu, takie jak oddychanie są automatyczne. W przypadku osoby nieprzytomnej leżącej na plecach, język może zapaść się do gardła i zablokować drogi oddechowe, dlatego w każdej sytuacji wymaga ona natychmiastowej pomocy.

Jeśli znajdziesz się w sytuacji, w której będziesz musiał ratować taką osobę, warto znać zasady pierwszej pomocy. Jako ratujący, w każdym wypadku musisz postarać się udrożnić drogi oddechowe poszkodowanego i upewnić się, czy oddycha. Co kilka minut należy sprawdzać drogi oddechowe, tętno i krążenie.

Przede wszystkim, musisz chronić poszkodowanego przed innymi urazami, śledzić jego orientację i reakcję na bodźce oraz zorganizować jak najszybsze przewiezienie do szpitala (zwłaszcza wtedy, gdy utrata przytomności trwa dłużej niż trzy minuty i jest podejrzenie złamania czaszki bądź udaru mózgowego).

Czym jest utrata przytomności?

Jest to stan, który jest następstwem nagłego przerwania prawidłowej pracy mózgu. Niezależnie od przyczyn, konieczne jest przestrzeganie trzech reguł postępowania:

Upewnij się, że drogi oddechowe są drożne i czyste – kiedy poszkodowany leży na plecach, jego drogi oddechowe są zagrożone, gdyż język może zapaść się do gardła, a mięśnie utrzymujące ich drożność, tracą zdolność kontroli. Nie następuje odruch przełykania i kaszlu usuwający ślinę z gardła,

Sprawdź i kontroluj poziom reakcji – pomiędzy krótkimi i pełnymi stanami utraty świadomości istnieje zróżnicowanie oraz podział stopnia osłabienia przytomności i poziomu reakcji na bodziec. Wstępną ocenę poziomu reakcji może dokonać stosując test AVPU (Alert, Voice, Pain, Unresponsive) czyli czuwanie, reakcja na głos, reakcja na ból oraz brak jakiejkolwiek reakcji,

Zbadaj dokładnie poszkodowanego – stan osłabienia świadomości mogą maskować inne uszkodzenia, należy więc w każdej sytuacji zbadać poszkodowanego. Zarówno jego stan jak i poziom reakcji mogą zmieniać się w czasie.

Jak postępować z osobą nieprzytomną?

Najważniejsze, by na początek udrożnić drogi oddechowe, podnosząc ku górze brodę i odchylając głowę ku tyłowi. Regularnie sprawdzaj oddech i tętno i bądź przygotowany do reanimacji. Sprawdź i zanotuj poziom reagowania na bodźcie. Jeżeli poszkodowany wymiotuje, ułóż go w pozycji bocznej ustalonej, gdyż może się zachłysnąć treścią żołądkową.

Zobacz również:

Następnie, szybko obejrzyj nieprzytomnego w celu sprawdzenia czy wystąpiły jakieś poważne krwawienia zewnętrzne lub złamania. Jeżeli występuje krwawienie, opanuj je i usztywnij miejsca spodziewanych złamań. Udzielając pierwszej pomocy, szukaj mniej widocznych zranień. Pamiętaj, aby nie podawać nieprzytomnemu czegokolwiek doustnie i jeśli to możliwe, nie ruszaj poszkodowanego ze względu na możliwy uraz kręgosłupa. Przede wszystkim, nie zostawiaj takiej osoby bez żadnej opieki.

Jeżeli utrata przytomności utrzymuje się przez ponad 3 minuty, wezwij pogotowie. Do czasu przyjazdu karetki, notuj oddech, częstość tętna i poziom reakcji na bodźce, co pomoże w dalszym leczeniu medycznym.
Pierwsza pomoc w poważnych urazach

Wszelkie zranienia głowy, pęknięcia, wstrząsy czy drgawki powodujące nieprzytomność i utratę świadomości wymagają natychmiastowej pomocy.

Wstrząs mózgu

Mózg porusza się w obrębie czaszki i w wyniku urazu może dojść do jego „wstrząśnienia”. Nagły uderzenie może spowodować chwilowe zakłócenie pracy mózgu. Utrata przytomności zwykle trwa bardzo krótko i prawie zawsze następuje pełny powrót do zdrowia. Następstwa wstrząsu powinny być zbadane przez lekarza jak tylko chory odzyska przytomność. Do tego czasu, twoim celem jest upewnienie się, że poszkodowany wraca do przytomności w sposób bezpieczny.

Pierwsza pomoc: Ułóż poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej. Sprawdzaj i notuj oddech, tętno i reakcje na bodźce. Wezwij karetkę, jeśli chory nie odzyskuje przytomności po 3 minutach i obserwuj czy nie następuje pogorszenie poziomu reagowania. Jeśli odzyska świadomość, doradź konsultację z lekarzem.

Złamanie czaszki

Czaszka otacza i chroni mózg, tak więc wszelkie pęknięcia i złamania są bardzo poważnymi uszkodzeniami, które mogą doprowadzić do zwyrodnień w mózgu. Czasami następstwem jest jedynie wstrząs, a w poważniejszych przypadkach może nastąpić stłuczenie mózgu lub krwawienie wewnętrzne w obrębie czaszki kumulujące krew i wywierające ucisk na mózg. Objawem takiego urazu jest płyn mózgowo – rdzeniowy wypływający z ucha lub nosa w postaci krwi lub czystej mazi, krwiak na głowie, pojawienie się krwi w białkówce oka.

Pierwsza pomoc: Sprawdź, czy poszkodowany jest nieprzytomny, sprawdź oddech i tętno i ułóż w pozycji bocznej ustalonej. Jeśli występuje wyciek z ucha, umieść chorego tak, by to ucho znajdowało się niżej. Opatrz ucho opatrunkiem sterylnym lub czystą podkładką lekko mocując ja bandażem. Pamiętaj, aby nie zatykać całkowicie ucha. Staraj się opanować wszelkie krwawienia skóry głowy i wezwij pogotowie ratunkowe.

Drgawki i padaczka

Drgawki lub napad choroby są spontaniczną reakcją odruchową wielu mięśni ciała, spowodowaną zakłóceniem funkcjonowania mózgu. Towarzyszy im zwykle utrata przytomności. Przyczyn jest wiele, m.in. uszkodzenie głowy, niedotlenienie mózgu lub spożycie trucizn. Czasami występują przy wysokiej gorączce. U takiej osoby zauważa się nagłe „wyłączenie”, napad drgawek kończyn górnych i dolnych, warg, powiek i głowy, nagły upadek i krzyki, a w przypadku dużego napadu poszkodowany staje się sztywny wyginając plecy.

Pierwsza pomoc: Utrzymaj poszkodowanego i uważaj by nie upadł. Ułóż go w spokojnym miejscu. Poluzuj ubrania wokół szyi i ochroń głowę. Postaraj się nawiązać kontakt z chorym – uspokajaj go i mów do niego spokojnie. Kiedy drgawki ustaną, połóż poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej. Jeżeli ataki powtarzają się, a utrata przytomności utrzymuje się dłużej niż 10 minut, wezwij karetkę pogotowia. Czasami poszkodowany po odzyskaniu nie rozpoznaje otoczenia i nie zdaje sobie sprawy ze swojego stanu – wówczas doradź mu konsultację z lekarzem.

Autor:

Paulina Poznańska