Zakażenia bakteryjne skóry wymagające interwencji chirurgicznej

Chirurgia to nie tylko dział medycyny zajmujący się wykonywaniem skomplikowanych zabiegów operacyjnych w obrębie jamy brzusznej czy ośrodkowego układu nerwowego. Chirurgia to także codzienna praca w przychodniach, na izbach przyjęć na których zaopatruje się chirurgicznie wiele z założenia prostszych przypadków. Przykładem takich chorób mogą być zakażenia bakteryjne skóry.

W wielu sytuacjach czynnikiem etiologicznym takich zmian są bakterie, które na co dzień bytują na naszej skórze nie powodując żadnych dolegliwości. Przykładem takich patogenów są m.in. gronkowiec złocisty, gronkowiec skórny, paciorkowce, maczugowce, a także drożdżaki. W przypadku osób nie dbających należycie o higienę, dodatkowo niektóre okolice ciała stanowią świetne miejsce do kolonizacji również innych patogenów jak Eschericha Coli.

Zapalenie mieszków włosowych - jak przebiega?

Jest to stosukowo niegroźna choroba, w przebiegu której dochodzi do zajęcia mieszka włosowego przez wspomnianego już Gronkowca złocistego. W obrębie części szczytowej mieszka pojawia się wykwit skórny, któremu towarzyszy swędzenie skóry. Wokół zmiany nie stwierdza się odczynu zapalnego. Zazwyczaj nie jest wymagane leczenie. Niekiedy, szczególnie w przypadku osób o osłabionej odporności, również u cukrzyków i przy zakażeniu wyjątkowo zjadliwą bakterią, zapalenie mieszków włosowych może przejść w czyraka. Leczenie polega na usunięciu wystającej ponad powierzchnię skóry krosty oraz częste przemywanie zmiany spirytusem salicylowym.

Czyrak - kiedy staje się niepokojący?

Czyrakiem nazywamy zakażenie bakteryjne gruczołu potowego lub łojowego razem z mieszkiem włosowym. Jeżeli dochodzi do powstania kilku czyraków w różnej lokalizacji określa się to mianem czyraczności. Taki stan może sugerować różnego rodzaju zaburzenia metaboliczne, odpornościowe oraz mikrozatory.

Choroba wywołana jest przede wszystkim przez gronkowca złocistego, nie mniej może to być również paciorkowiec, pałeczka Gram ujemna czy Enterococcus. Patogeny wędrują w kierunku proksymalnym włosa, po czym w momencie wejścia do mieszka włosowego dochodzi do powstania martwicy. Wraz z czyrakiem mogą dodatkowo występować również zapalenia węzłów chłonnych oraz naczyń, natomiast jeżeli chory ma dodatkowo zaburzenia odporności, nierzadko współwystępuje również ropowica lub ropnie przerzutowe.

Pierwsze objawy choroby nie różnią się bardzo od zapalenia mieszków włosowych, z czasem jednak pojawia się krostka z włoskiem na jej szczycie. Dochodzi do silnych dolegliwości bólowych, zaczerwienienia skóry wokół zmiany, a także powstanie charakterystycznego zapalnego guzka z treścią ropną. Nie można zapominać o współwystępującej dość często gorączce oraz dreszczach.

Zobacz również:

Pierwszym etapem leczenia są zwykle okłady z płynu antyseptycznego. Ma to na celu złagodzenie objawów, a także umożliwić łatwiejsze wydalenie elementów martwiczych. Jeżeli metody te okażą się nieskuteczne konieczne będzie wykonanie zabiegu chirurgicznego. Polega on na nacięciu krzyżowym zmiany, po czym przy użyciu specjalnej łyżeczki bądź kleszczyków usuwa się zgromadzoną treść martwiczą. Podobnie jak poprzednio na miejsce pooperacyjne stosuje się okłady z płynu antyseptycznego. Jeżeli proces chorobowy zdąrzył się uogólnić konieczne będzie wprowadzenie antybiotykoterapii. Najczęściej stosowane są m.in. cefalosporyny pierwszej generacji, kloksacylina, a także makrolidy. Są one szczególnie wskazane w przypadku czyraków, które umiejscowione są w obrębie twarzy oraz u cukrzyków.

Zastrzał - jak go rozpoznać?

Zastrzał inaczej nazywany panaritium jest ostrym procesem zapalnym, który umiejscawia się na palcach ręki po stronie dłoniowej. Czynnik etiologiczny jest bardzo zbliżony do poprzedniego przypadku, jest nim gronkowiec lub flora mieszana. Choroba jest zwykle wynikiem wcześniejszego zakłucia palca. Wyróżnia się zastrzał skórny, ścięgnisty, podskórny, kostny oraz stawowy. Pierwsza postać, skórna tworzy zbiornik ropy pod naskórkiem, który odczuwany jest przez pacjenta jako bolesny, pulsujący. Metodą z wyboru jest nacięcie zmienionego martwiczo naskórka oraz usunięcie treści ropnej.

W przypadku zastrzału podskórnego zakażenie zlokalizowane jest w tkance podskórnej zwykle w obrębie pojedynczego paliczka. Stosunkowo charakterystycznym jest ból pulsujący, który nasila się jeżeli chory spuści rękę. Obrzęk nie jest zbyt nasilony, nie mniej ze względu na budowę anatomiczną dłoni nie tak rzadko pojawia się on jednak po stronie grzbietowej palca. Badając palpacyjnie stwierdza się rozlaną bolesność wokół zajętego obszaru. Jeżeli nie zacznie się w odpowiednim czasie leczenia może dojść do pojawienia się ropnia śródskórnego, a także ropnego zapalenia stawów, kości oraz pochewek ścięgnistych. Metodą leczenia z wyboru jest zabieg chirurgiczny. Skórę w miejscu największego stanu zapalnego nacina się pod osłoną znieczulenia przewodowego, a następnie usuwa się ewentualne zmiany ropne. Należy pamiętać również o umiejscowieniu w ranie niewielkiego drenu, który umożliwi spływ pozostałych wydzielin. Zmianę pooperacyjną należy chronić okładami z płynu antyseptycznego oraz w miarę możliwości unieruchomić palec.

Zapalenie gruczołów potowych pachy

Narażone na zachorowanie są przede wszystkim osoby nie dbające o higienę osobistą oraz cukrzycy. Podobnie jak w poprzednich przypadkach, również i tutaj głównym sprawca jest gronkowiec. Miejscem, w którym bakterie wnikają do gruczołu jest jego przewód wydalniczy. Utrudnione wydalanie potu powoduje powstanie obrzęku oraz zakażenia pozostałego zbiornika, który z czasem staje się ropniem. Pierwszą wyczuwalna zmianą jest niewielki guzek w dole pachowym. Zwykle nie towarzysz mu stan zapalny skóry oraz bolesność. Z czasem jednak palpacja wywołuje ból, rozwija się odczyn zapalny oraz wyczuwalne jest charakterystyczne chełbotanie. Niekiedy chorobie może towarzyszyć również wzrost temperatury ciała oraz dreszcze.

Leczenie polega na dokładnym myciu pach oraz stosowaniu spirytusu salicylowego oraz okładów z płyny antyseptycznego. W przypadku uogólnienia zakażenia należy rozważyć antybiotykoterapię. Czasem jeżeli zmiana jest bardziej rozległa należy wykonać zabieg operacyjny w ogólnym lub miejscowym znieczuleniu, polegający na nacięciu dołu pachowego w miejscu zmienionym zapalnie. Nie można zapominać o założeniu drenu oraz niewielkich sączków.

Zanokcica, co powinniśmy o niej wiedzieć?

Zanokcica nazywana również paronychią, jest stanem zapalnym, który tworzy się wokół paznokcia. Zmiana tworzy się zazwyczaj w wyniku wrastania paznokcia lub uszkodzenia skóry w okolicach wału paznokciowego. W efekcie tworzy się ropień śródskórny. Pierwszym objawem będzie ból o charakterze pulsującym oraz narastającym po spuszczeniu kończyny. Wokół zmiany pojawia się obrzęk oraz zaczerwienienie. Niekiedy jeżeli zmiana ropna przemieści się pod płytkę paznokciową powstaje charakterystyczna żółta smuga. Podobnie jak w poprzednich sytuacjach również i tu leczeniem z wyboru jest nacięcie ropnia. Jeżeli dodatkowo proces chorobowy przejdzie pod płytkę paznokciową ją również należy usunąć.

Autor:

Piotr Kuc

Źródła:

1. Noszczyk Wojciech, Chirurgia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005

2. Noszczyk Wojciech, Chirurgia Repetytorium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009