Zakrzepica - cichy zabójca
Według światowych badań szacuje się, że w 25 krajach Unii Europejskiej rocznie na chorobę zakrzepowo-zatorową zapada 1 500 000 osób, zaś z powodu zatoru tętnicy płucnej umiera aż 500 000 z nich. Tylko w Polsce diagnozuje się ją u około 150 tysięcy pacjentów rocznie! Zakrzepica jest więc poważnym problemem medycznym, choć nie wiedzieć czemu bywa tak bagatelizowana.
Mało kto zdaje sobie sprawę z tego jak groźna może być zakrzepica. Przez lekarzy nazywana bywa „cichym zabójcą" ponieważ atakuje znienacka, nie dając często żadnych objawów swego istnienia. Objawy choroby zakrzepowo-zatorowej są często różne u różnych grup pacjentów, co więcej przypominają te, które towarzyszą także innym schorzeniom. To właśnie dlatego zakrzepica bywa tak trudna do zdiagnozowania.
W Polsce prawidłowa diagnoza zakrzepicy stawiana jest 30- 40 razy rzadziej, niż w krajach Europy Zachodniej. Biorąc pod uwagę fakt, że w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Szwecji, we Włoszech czy Hiszpanii na 100% osób z chorobą zakrzepowo-zatorową tylko 7% ma postawioną prawidłową diagnozę a aż 34% nagle umiera z powodu braku skutecznego leczenia, które dziś jest już możliwe sytuacja wydaje się być tragiczna!
Czym jest zakrzepica
Zakrzepica (inaczej choroba zakrzepowo-zatorowa) spowodowana jest zaburzeniami krzepliwości krwi. W wyniku tej choroby dochodzi do powstawania zakrzepów (czyli zbitek np. nierozpuszczalnego włóknika, białek lub nagromadzonych krwinek, które przylgnęły do ściany naczynia krwionośnego), które zamykają światła naczyń krwionośnych, co zaburza a czasem wręcz uniemożliwia prawidłowy przepływ krwi w żyłach i tętnicach. Tworzące się zakrzepy są niebezpieczne nie tylko dla naszego zdrowia ale wręcz życia!
Zdarza się, że fragment zakrzepu odrywa się i wraz z krwią wędruje do serca a następnie tętnicy płucnej. Gdy zakrzep zatka tętnicę płucną chory umiera w przeciągu kilku sekund! Szacuje się, że nawet w 40% przypadków zakrzepicy żył głębokich towarzyszy zatorowość płucna.
Objawy zakrzepicy
Zakrzepica często przebiega bezobjawowo lub też objawy jakie jej towarzyszą są na tyle lekkie, że nie budzą niepokoju. Nie oznacza to bynajmniej, że można ją zbagatelizować. Zakrzepica, gdy już zaatakuje potrafi uśmiercić człowieka w kilka sekund!
Do najczęstszych objawów zakrzepicy możemy zaliczyć:
- Tkliwość uciskową (dotyczy 78% pacjentów ze zdiagnozowaną zakrzepicą)
- Ból spoczynkowy ( dotyczy 75% pacjentów ze zdiagnozowaną zakrzepicą)
- Obrzęk spowodowany najczęściej w obwodowej części kończyny ( dotyczy 45% pacjentów ze zdiagnozowaną zakrzepicą)
- Poszerzenie żył powierzchniowych ( dotyczy 25% pacjentów ze zdiagnozowaną zakrzepicą)
- Zasinienie skóry
- Zaczerwienienie skóry
- Podwyższona temperatura ciała
Zobacz również:
Zakrzepica może w zasadzie zaatakować każdego z nas. Niemniej jednak istnieją grupy pacjentów tzw. podwyższonego ryzyka, u których prawdopodobieństwo zapadnięcia na chorobę zakrzepowo-zatorową jest znacznie wyższe.
Do grupy podwyższonego ryzyka zaliczyć możemy m.in. pacjentów poddawanych różnego rodzaju zabiegom ortopedycznym. Słaby przepływ krwi spowodowany unieruchomieniem może doprowadzić do pojawienia się zakrzepów. Dlatego też zaleca się stosowanie u tych pacjentów profilaktyki przeciwzakrzepowej polegającej na podawaniu odpowiednich leków.
Do grupy wysokiego ryzyka zaliczane są także kobiety będące w ciąży lub w połogu. Niebezpieczne jest także długotrwałe (przekraczające 6 godzin) siedzenie w samolocie, samochodzie, autobusie czy innym środku komunikacyjnym. Jeśli często podróżujesz pamiętaj, aby raz na jakiś czas wykonać kilka prostych ćwiczeń poprawiających krążenie. Możesz np. wykonać kilka przysiadów czy rozciągnąć się.
Do grupy podwyższonego ryzyka należą także:
- Osoby po 40 (ryzyko rośnie po przekroczeniu 40 lat)
- Osoby otyłe
- Kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną
- Osoby z trombofilią - wrodzone predyspozycje do powstawania skrzeplin żylnych, lub nabyte np. w wyniku przebytej choroby
- Osoby poddane długotrwałemu unieruchomieniu
- Osoby z żylakami
- Osoby z uszkodzonymi naczyniami żylnymi
- Osoby z chorobą nowotworową
- Osoby z niewydolnością krążenia
- Osoby, u których zdiagnozowano chorobę płuc
- Osoby, u których stwierdzono przewlekłe stany zapalne
- Osoby, które odbywają częste, długotrwałe podróże (jazda samochodem, latanie samolotem)
- Osoby z przebytą zakrzepicą
- Osoby palące papierosy
Co prawda ryzyko zapadnięcia na chorobę zakrzepowo-zatorową rośnie wraz z wiekiem jednakże w grupie osób zagrożonych tym schorzeniem znajdują się także młode kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną . Dwa niezależne badania przeprowadzone przez „British Medical Journal" wskazują na fakt, iż tabletki antykoncepcyjne bardziej niż jakiekolwiek inne zwiększają ryzyko zakrzepicy. Zdiagnozowana lub przebyta zakrzepica jest jednym z głównych przeciwwskazań do stosowania antykoncepcji hormonalnej.
Nie oznacza to, że antykoncepcja hormonalna jest groźna dla życia! Zakrzepica żylna jest dość rzadkim powikłaniem antykoncepcji hormonalnej. Wykazano również, że aby u kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną wystąpiły kliniczne objawy zakrzepicy muszą zaistnieć dodatkowe czynnik tj. np. wrodzona skłonność do tworzenia się zakrzepów (trombofilia), otyłość (BMI powyżej 30), żylaki itp.
Nie mniej jednak jeśli stosujesz antykoncepcję hormonalną powinnaś wiedzieć, że jesteś w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na zakrzepicę. Ginekolog przed zapisaniem Ci antykoncepcji hormonalnej powinien przeprowadzić z Tobą wywiad lekarski pod kątem ewentualnych skłonności do zakrzepicy. Jeśli bez żadnych pytań przepisał Ci lek antykoncepcyjny powinnaś skonsultować się z innym lekarzem.
Czy zakrzepica jest wrodzona
Choć zakrzepica nie jest wrodzonym schorzeniem genetycznym to w niektórych przypadkach zdarza się, że dziedziczymy zmutowane geny zwiększające prawdopodobieństwo zachorowania na chorobę zakrzepowo-zatorową.
Jedną z głównych wrodzonych przyczyn zakrzepicy jest mutacja czynnika krzepnięcia krwi V Leiden oraz mutacja genu protrombiny (czynnik II krzepnięcia krwi). Mutacje w obrębie tych dwóch genów znacznie zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej.
Częstość występowania mutacji w obrębie czynnika krzepnięcia krwi V oceniana jest na około 16,3%. Szacuje się, że w Polsce problem ten dotyczy około 5% populacji i występuje o około 20% pacjentów, u których zdiagnozowano zakrzepicę żył głębokich przed 45 rokiem życia.
Określenie predyspozycji do zachorowania na zakrzepicę w wyniku mutacji czynnika V Leiden oraz genu protrombiny możliwe jest dzięki wykonaniu odpowiedniego testu genetycznego.
Czy zakrzepicę można leczyć
Najczęściej stosowaną metodą leczenia zakrzepicy jest Farmakoterapia, czyli innymi słowy stosowanie leków w celu poprawienia powrotu żylnego z kończyn, zmniejszenia obrzęków i zwalczenia uciążliwych objawów, leczenia powikłań oraz zapobieganiu postępowi choroby. Obecnie najczęściej stosowanym lekiem zarówno podczas leczenia jak i profilaktyki są heparyny drobnocząsteczkowe.
Lek wstrzykiwany jest w tkankę podskórną brzucha pacjenta, w części przednio-bocznej na przemian po obu stronach. Nie zaleca się stosowania leku domięśniowo ponieważ może on wówczas stać się przyczyną powstania krwiaków.
Artykuł napisany przez Ogólnopolskie Laboratorium Genetyczne testDNA specjalizujące się w testach genetycznych oraz ustaleniu ojcostwa i pokrewieństwa
Komentarze do: Zakrzepica - cichy zabójca