Zalety stosowania fitoterapii

Termin fitoterapia został po raz pierwszy użyty w drugiej połowie XIX wieku przez francuskiego lekarza Henri`ego Lecrec. Pojęcie to oznacza leczenie przy użyciu surowców roślinnych. Fitoterapia jest częścią medycyny konwencjonalnej, wykorzystuje najnowsze zdobycze nauki i aktualną wiedzę dotyczącą surowców roślinnych.

Racjonalna, nowoczesna fitoterapia opiera się wyłącznie na preparatach mających status leku roślinnego, w związku z czym nie obejmuje suplementów diety. Zgodnie z definicją wprowadzoną przez ESCOP (European Society Cooperative of Phytotherapy) lekiem roślinnym nazywa się środek farmaceutyczny używany w celach leczniczych, którego głównymi składnikami są części roślin (liście, nasiona, kwiaty, korzenie itp.) lub przetwory roślinne (np. odwary, napary, nalewki).

Ogromny rozwój fitochemii pozwolił na identyfikację wielu związków obecnych w roślinach i odpowiadających za ich lecznicze działanie, oraz opracowanie metod ich syntezy. Pojedyncze związki chemiczne otrzymywane syntetycznie nie są jednak zaliczane, zgodnie z aktualną definicją, do leków roślinnych. Wyjątkiem są związki nadal otrzymywane z surowców roślinnych, takie jak winkrystyna i winblastyna.

Rozważając zalety fitoterapii warto uświadomić sobie fakt, iż leki roślinne podlegają podobnym procedurom wprowadzenia do obrotu, co leki syntetyczne. Różnią się tym, z kolei od suplementów diety, których kontrola nie spełnia norm przewidzianych dla leku. Dlatego też preparaty te są często tańsze i jednocześnie nierzadko nieskuteczne.

Leki roślinne, w przeciwieństwie do suplementów diety, są standaryzowane na zawartość związków czynnych, decydujących o ich leczniczym działaniu. Ich produkcja, podobnie jak pozostałych preparatów farmaceutycznych, podlega zasadom dobrej praktyki wytwarzania GMP (Good Manufacturing Practice). Surowce i półprodukty, z których są wytwarzane, odpowiadają także wszelkim wymogom chemicznym i mikrobiologicznym, a skuteczność i bezpieczeństwo stosowania gotowych leków potwierdzona jest badaniami klinicznymi.

BEZPIECZEŃSTWO

Podstawową zaletą leków roślinnych w odniesieniu do preparatów zawierających substancje chemiczne jest ich bezpieczeństwo. Badania przeprowadzone przez niemiecki Instytut Badania Opinii Publicznej w Allensbach wykazały, że trzy czwarte ankietowanych uznaje ryzyko stosowania środków roślinnych za minimalne, w przeciwieństwie do leków syntetycznych, których szkodliwość oceniono na poziomie średnim lub wysokim. Tak też, jest w rzeczywistości.

Preparaty ziołowe, w porównaniu do syntetycznych terapeutyków, są zdecydowanie mniej toksyczne i dają mniej działań niepożądanych i interakcji. Ponadto są lepiej tolerowane przez większość pacjentów.

Zobacz również:

SKUTECZNOŚĆ

Oczywiście na nic by się zdało bezpieczeństwo leków roślinnych, gdyby były one nieskuteczne. Zioła od wieków pomagają w leczeniu bardzo wielu dolegliwości. Stanowią główny element ludowej medycyny, a wiedza na ich temat przekazywana jest z pokolenia na pokolenie. Za najstarsze uważane jest ziołolecznictwo chińskie.
Na doświadczeniu opiera się także dzisiejsza fitoterapia. Pacjenci, którzy skorzystali z dobroczynnego działania naturalnych preparatów, wracają do nich ponownie.

Leki roślinne znajdują aktualnie zastosowanie nie tylko w leczeniu przeziębienia i grypy. Ich właściwości pomagają także w walce z bezsennością, zdenerwowaniem i chorobami skóry. Działanie ziół jest także wykorzystywane w dolegliwościach ze strony układu pokarmowego oraz w stanach zapalnych oskrzeli. Potrafią również zwiększyć odporność psychiczną i fizyczną, a nawet zapobiegać powstawaniu zmian nowotworowych.

POWRÓT DO NATURY

Coraz częstsze sięganie pacjentów preparaty pochodzenia naturalnego jest także wynikiem powszechnego problemu polipragmazji. Łatwy dostęp do leków spowodował nie tylko wydłużenie średniej długości życia w krajach wysoko rozwiniętych, ale także zwiększenie liczby zatruć lekami. Wiele osób w trosce o swoje zdrowie, kuszonych wszechobecnymi reklamami, zaczęło nadużywać leki. Obecnie, coraz większa świadomość społeczeństwa na temat szkodliwości używania wielu leków jednocześnie, przyczyniła się do powrotu do natury.

EKONOMIA - PROFILAKTYKA

Nie bez znaczenia jest także aspekt ekonomiczny. Upowszechnienie profilaktyki pozwala bowiem na obniżenie kosztów późniejszego leczenia, a jak wiadomo leki pochodzenia roślinnego odgrywają bardzo istotną rolę w obniżaniu ryzyka wielu chorób. Potrafią wzmacniać układ odpornościowy, uzupełniać niedobory witamin mineralnych, a nawet zmniejszać ryzyko chorób nowotworowych. Poprzez dobroczynny wpływ na układ sercowo-naczyniowy czy korzystne działanie na gospodarkę lipową organizmu, niektóre zioła potrafią chronić przed miażdżycą i chorobami serca.

GERIATRIA

Ziołolecznictwo ma także duże znaczenie w geriatrii, chociażby ze względu na właściwości antyoksydacyjne wielu roślin. Dzięki aktywności przeciwutleniającej hamują one reakcje wolnorodnikowe, a tym samym wpływają korzystnie na proces starzenia się. Ze względu na zaufanie osób starszych do preparatów pochodzenia naturalnego i ciągłe starzenie się społeczeństwa, zapotrzebowanie na leki roślinne ciągle rośnie.

SŁABSZE DZIAŁANIE

Choć preparaty ziołowe wykazują często słabsze działanie od leków syntetycznych, może mieć to praktyczne zastosowanie i stanowić w niektórych przypadkach ich atut. Dotyczy to między innymi wspomnianego już leczenia osób w podeszłym wieku, u których łatwo przedawkować leki.

Warto także zauważyć, że w większości przypadków leczenie powinno polegać na podaniu najsłabszych, działających leków i w najmniejszych, skutecznych dawkach. W związku z tym, leczenie ziołami stanowi doskonałą alternatywę dla leków syntetycznych. Szczególnie w przypadku łagodnych schorzeń oraz przy pierwszych symptomach choroby, w celu zapobiegnięcia jej rozwojowi.

Leki pochodzenia naturalnego stanowią ważną grupę środków leczniczych, a apteki oferują bardzo szeroki wybór tych preparatów. Warto więc sięgnąć po leki roślinne, najlepiej po uprzedniej konsultacji z farmaceutą, w przypadku niezbyt uporczywych dolegliwości jak i profilaktycznie. Surowce roślinne mogą stanowić także istotny element wspomagający terapię lekami syntetycznymi. Należy jednak pamiętać, by zawsze informować lekarza o stosowanych ziołach.

Źródła:

Baj T.: Phytovigilance – bezpieczna fitoterapia. Panacea 2009; 3(28)
Krauze-Baranowska M.: Lek roślinny czy suplement diety? Racjonalna fitoterapia. Panacea 2006; 3(16)
Lamer-Zarawska E., Kowal-Gierczak B., Niedworok J.: Fitoterapia i leki roślinne. PZWL, Warszawa 2007
Lutomski J.: Granice samoleczenia ziołowego. Panacea 2003; 1(2)
Strzelecka H.: :Lek roślinny – stan obecny i perspektywa rozwoju. Panacea 2002; 1

Autor: Marta Grochowska

Polecamy również:
Fitoterapia bywa niebezpieczna