Zapalenie krtani - wszystko, co powinniśmy o nim wiedzieć

Krtań jest fragmentem górnych dróg oddechowych leżącym między gardłem a tchawicą pełniącym funkcję narządu głosu. Ma kształt trójściennej, odwróconej piramidy. Zbudowana jest z elementów chrzęstnych, mięśni oraz błony śluzowej pokrywającej krtań od wewnątrz. Tak jak w innych strukturach naszego ciała, również i tu może dochodzić do licznych zmian zapalnych.

Wyróżnia się następujące zmiany zapalne:

Ostre zapalenia krtani
1. ostre zapalenie krtani
2. podgłośniowe zapalenie krtani
3. zapalenie nagłośni
4. zapalenie ochrzęstnej chrząstek krtani
Przewlekłe zapalenia krtani
1. zapalenie przewlekłe krtani
2. zapalenie przewlekłe zanikowe krtani
3. zapalenie przewlekłe przerostowe krtani
Zapalenia swoiste
1. błonica
2. gruźlica
3. kiła

Ostre zapalenie krtani

Ostre zapalenie krtani to efekt przemieszczenia się infekcji wirusowej z błony śluzowej nosa i gardła na krtań, bądź wynik nadwerężania głosu w suchym bądź zadymionym pomieszczeniu. Zazwyczaj charakteryzuje się obecnością chrypki, szorstkiego głosu doprowadzającego czasem do afonii. Dodatkowo zmianom towarzyszy pieczenie w gardle, uczucie suchości, kaszel, a niekiedy również ból. Oglądając fałdy głosowe można zauważyć zaczerwienienie, obrzęk z wyraźnie widocznymi naczyniami, nie mniej z zachowaną ruchomością fałdów.

Leczenie polega przede wszystkim na ograniczeniu używania głosu i oczywiście zaprzestania palenia tytoniu. Poleca się również picie gorących napojów oraz robienie gorących okładów na szyję. Ulgę przynoszą ponadto inhalacje pary wodnej z rumiankiem bądź szałwią. Jeżeli nie ma silnego obrzęku fałdów można stosować hydrokortyzon. Jeżeli stwierdzi się infekcję bakteryjną można podać antybiotyki. Bardzo istotne, by w przypadku rozpoznania tylko jednostronnego zaczerwienienia zróżnicować ostre zapalenie gardła z chorobą nowotworową lub gruźlicą.

Podgłośniowe zapalenie krtani

Choroba dotyczy przede wszystkim małych dzieci, u których w ostrym zapaleniu krtani o podłożu wirusowym doszło do obrzęków tkanki łącznej luźnej w okolicy podgłośniowej. Zwykle objawia się charakterystycznym szczekającym kaszlem, dusznością, gorączką oraz wdechowym świstem krtaniowym. Stwierdza się tylko nieznaczne zaczerwienienie fałdów głosowych, natomiast fałdy w okolicy podgłośniowej przyjmują postać bladoczerwonych wałów.

W przypadku tego schorzenia nie jest wymagane leczenie w warunkach szpitalnych. Choremu należy podać leki uspokajające, glikokortykosteroidy oraz antybiotyki. Ważne aby umożliwić dostęp do świeżego powietrze oraz utrzymanie odpowiedniej wilgotności. Jeżeli pojawi się nasilona duszność oraz zły stan ogólny konieczne może okazać się zaintubowanie przez nos.

Zobacz również:

Zapalenie nagłośni

Na zapalenie nagłośni chorują głównie dzieci. Może mieć podłoże wirusowe, bakteryjne (szczególnie Haemophilus influenzae), a także jako następstwo anginy podstawy języka. W efekcie dochodzi do zmian obrzękowych oraz rozwoju ropnia nagłośni. Opisywane są również przypadki zapalenia nagłośni w wyniku odczyny alergicznego, następstwo napromieniania, a także zakażenia guza.

Głównymi dolegliwościami są ochrypły głos, świst krtaniowy typu wdechowego, bóle podczas połykania, ślinotok, nasilona duszność oraz gorączka. Nagłośnia jest obrzęknięta o gładkiej i błyszczącej powierzchni, czasem obejmuje równie fałdy nalewkowo-nagłośniowe oraz okolicę chrząstek nalewkowatych. Jeżeli tworzy się ropień, wokół niego powstaje zaczerwienienie, z żółtym punktem na środku.

W tym wypadku konieczne jest leczenie w warunkach szpitalnych. Stosuje się antybiotyki, wapno, glikokortykosteroidy, można przykładać lód na szyję lub nacinać ropnie. Jeżeli pojawia się duszność należy rozważyć intubację.

Przewlekłe zapalenie krtani

W wyniku nieodpowiedniego leczenia lub nieoszczędzania głosu dochodzi do przejścia postaci ostrej w przewlekłą. Szczególnie narażone są osoby pracujące w dużym zapyleniu, przebywające w złych warunkach klimatycznych, nadużywające tytoniu, oddychające przez usta. Może to być równie efekt przejścia przewlekłego zapalenia nosa, zatok lub migdałka gardłowego w zapalenie krtani.

Podstawowym objawem jest utrzymująca się kilka tygodni chrypka, uczucie suchości oraz kaszel. Podczas badania stwierdza się zaczerwienienie fałdów głosowych pokrytych śluzem lub suchych. Należy dodać że zachowana jest ruchomość fałdów.

Leczenie polega przede wszystkim na oszczędzaniu głosu, zaniechaniu palenia tytoniu, picia alkoholu oraz stosowania ostrych przypraw. Pomocne mogą okazać się inhalacje gorącą parą wodną z solą emeską lub solankowe. W celu zmniejszenia obrzęku można zastosować benzydaminę.

Przewlekłe zanikowe zapalenie krtani

Choroba charakteryzuje się obecnością przemieszczających się w głośni obrzękniętych fałdów głosowych z towarzyszącą chrypką. Schorzenie dotyczy głównie palaczy tytoniu oraz osób nadwerężających narząd głosu. Leczenie skupia się na usunięciu zmian z fałdów głosowych. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu ogólny. Chorobę należy różnicować m.in. uwypuklaniem się kieszonki Morgagniego na podłożu zapalnym, cystą przewodów gruczołów śluzowych lub owrzodzeniem kontaktowym.

Zapalenie krtani w przebiegu błonicy

Do rozwoju choroby dochodzi w wyniku przejścia zapalenie z gardła wywołanego przez Corynebacterium diphtheriae. W dzisiejszych czasach jest to rzadkie schorzenie. Objawy przypominają te występujące w postaci ostrej, głos jest bezdźwięczny, chory ma problemy z połykaniem, charakterystyczny szczekający kaszel, towarzyszącą gorączkę, duszność, sinicę, a także objawy zatrucia. W krtani uwidocznić można białożółtozielone naloty o charakterze błoniastym. Jeżeli próbuje się usunąć zmiany pojawia się krwawienie. Dodatkowo chory może odczuwać słodki zapach z ust. Podobne zmiany występują również w gardle. Leczeniem z wyboru jest podanie antytoksyny błoniczej, a w przypadku dużej duszności tracheotomia.

Zapalenie krtani w przebiegu gruźlicy

Choroba powstaje w efekcie przedostania się do krtani plwociny zakażonej gruźliczo. Może to być również wynik zakażenia krwiopochodnego. Wyróżnia się postać wysiękową i wytwórczą. Podstawowymi objawami są chrypka, ból przechodzący do ucha podczas prób połykania, a także liczne zmiany wrzodziejące i kaszel. Podczas badania można zaobserwować bladoczerwone nacieki, owrzodzenia lub płaską ziarninę. Są one szczególnie widoczne na fałdach głosowych. Leczenie polega na stosowaniu kilku leków przeciwgruźliczych na raz.

Zapalenie krtani w przebiegu kiły

Podobnie jak w poprzednich przypadkach zmiany kiłowe krtani współistnieją ze zmianami w gardle. Dotyczy to kiły drugorzędowe. Zmiany przyjmują postać kłykcin płaskich lub małych plamek, zlewających się, pokrytych mętniejącym nabłonkiem. W przypadku kiły trzeciorzędowej do której dochodzi bardzo rzadko mogą pojawić się kilaki niszczące szkielet chrzęsty i prowadzą do zwężenia światła krtani w wyniku tworzących się blizn.

Źródła:
Boenninghaus Hans-Georg, Otorynolaryngologia, Springer PWN, Warszawa 1997
Bochenek A., Anatomia człowieka, PZWL, Warszawa 2010
Achim Viktor, Otorynolaryngologia, Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2007

Autor: Piotr Kuc