Znika terapia inicjująca – sukces pacjentów i lekarzy

Od 1 lipca pacjenci z reumatoidalnym zapaleniem stawów, łuszczycowym zapaleniem stawów, zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa oraz młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów zyskają lepszy dostęp do terapii biologicznych.

Lekarze będą mieli możliwość przypisania takiej terapii biologicznej, która będzie najbardziej odpowiadała pacjentowi. Zniesienie terapii inicjującej w RZS, ŁZS, ZZSK i MIZS to duży sukces pacjentów i lekarzy, którzy wielokrotnie apelowali do Ministerstwa Zdrowia w tej sprawie. Ich prośby zostały wysłuchane.

Ministerstwo Zdrowia wycofało się z procedury, która od samego początku rodziła wiele prawnych wątpliwości. Dotychczas, co sześć miesięcy, Ministerstwo negocjowało z producentami leków biologicznych cenę i wskazywało najtańszy z nich jako jedyny lek, którym można było rozpocząć terapię.

Lekarz nie mógł zastosować innego dostępnego preparatu, nawet jeśli ze względów medycznych byłoby to korzystniejsze dla pacjenta. Terapia inicjująca była stosowana jedynie w reumatologii. Była pomysłem na ograniczenie kosztów. W praktyce zabrała lekarzom i pacjentom możliwość współdecydowania o optymalnej terapii.

Możemy odetchnąć z ulgą, długo walczyliśmy o zniesienie terapii inicjującej i szerszy dostęp pacjentów z zapalnymi chorobami reumatycznymi do leczenia biologicznego. To dobra decyzja MZ, która pozwoli lekarzom i pacjentom lepiej współpracować i skuteczniej kontrolować chorobę – mówi Jakub Górecki, prezes Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń Reumatyków.

Dr Marcin Stajszczyk, przewodniczący Komisji ds. Polityki Zdrowotnej i Programów Terapeutycznych Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego apelował wielokrotnie o odejście od terapii inicjującej. Likwidacja terapii inicjującej we wszystkich programach lekowych w reumatologii oraz wskazywanej przez MZ terapii drugiego rzutu w programie leczenia RZS to dobra wiadomość dla lekarzy i pacjentów.

- Umożliwia to wybór właściwego leczenia dla indywidualnego pacjenta w różnych sytuacjach klinicznych, których nie uwzględniano, kiedy o wyborze terapii decydował tylko jej koszt dla płatnika. Należy mieć nadzieję, że także kryteria kwalifikacji do leczenia i kontynuacji terapii w programach będą zbliżały się do standardów światowych. Leki biologiczne dają możliwość uniknięcia kalectwa i zachowania normalnej aktywności życiowej i zawodowej pacjentom, u których tradycyjne leczenie okazało się nieskuteczne – komentuje dr Marcin Stajszczyk.

RZS

Reumatoidalne Zapalenie Stawów dotyczy w Polsce ok. 400 000 osób. Choroba trzykrotnie częściej dotyka kobiety. Na ogół atakuje między 30 i 50 rokiem życia. RZS należy do chorób autoimmunologicznych, choć dokładna przyczyna tej choroby nie jest znana, podejrzewa się, że jednym z głównych winowajców może być czynnik genetyczny.

Choroba rozwija się podstępnie, dając na początku objawy ogólnoustrojowe, takie jak: poranna sztywność stawów, poczucie zmęczenia, złe samopoczucie po południu, jadłowstręt, osłabienie, niewielka gorączka. Następnie dochodzi do postępującego zajęcia stawów, objawiającego się bólem i sztywnością. Zajęte stawy są obolałe, opuchnięte, może pojawić się rumień, ograniczona ruchomość.

Najczęściej chorobą dotknięte są nadgarstki oraz stawy palców - wskazującego i środowego ręki. Ale choroba może też rozwijać się w stawach skokowych i łokciowych oraz w pozostałych stawach rąk i nóg. U części pacjentów rozwijają się guzki reumatoidalne, nadżerki na dotkniętych chorobą stawach. Dość szybko pojawiają się przykurcze, trwałe zniekształcenia stawów. Przebieg choroby jest nieprzewidywalny, postępuje najszybciej w ciągu pierwszych 6 lat.

U 80% pacjentów w ciągu 10 lat pojawiają się trwałe zmiany stawowe. RZS prowadzi do skrócenia życia o ok. 7 lat , a około 10% pacjentów rozwija ciężką niepełnosprawność.

ŁZS

Łuszczycowe zapalenie stawów jest to rodzaj zapalnej choroby reumatycznej, w której zmianom chorobowym w stawach mogą towarzyszyć, choć nie muszą, zmiany skórne. Na tę chorobę mogą jednak wskazywać specyficzne cechy takie jak: zapalenie palców, zmiany na paznokciach oraz zapalny ból krzyża.

Charakterystyczne dla ŁZS są zmiany skórne. Ich istotą jest wzmożone namnażanie się komórek naskórka. Ich cykl komórkowy ulega skróceniu. Objawia się to występowaniem na skórze ognisk pokrytych białą łuską. Leczenie nie różni się od stosowanego w innych chorobach reumatycznych. Mimo iż choroba nie jest zakaźna chorzy cierpią z powodu stygmatyzacji. Padają ofiarami dyskryminacji. Sami są często skrępowani wyglądem swojej skóry.

ZZSK

Zesztywniające Zapalenie Stawów Kręgosłupa zaczyna się najczęściej między 15 a 35 rokiem życia, występuje u 0,1 –1,0% populacji. Choroba częściej dotyka mężczyzn. ZZSK jest przewlekłą, postępującą układową chorobą, która pierwotnie zajmuje stawy krzyżowo-biodrowe i kręgosłup, a u niektórych chorych również stawy obwodowe oraz przyczepy ścięgniste.

Powoduje to ból, sztywność i obrzęk w zakresie zajętych struktur, potencjalnie prowadząc do ich zniszczenia i zesztywnienia. W przebiegu ZZSK układ immunologiczny nie funkcjonuje prawidłowo. Komórki odpornościowe atakują stawy znajdujące się pomiędzy kośćmi kręgosłupa (kręgami) oraz pomiędzy kręgosłupem a miednicą. Przyczyny choroby nie są znane.

Kluczową rolę w rozwoju ZZSK mogą odgrywać czynniki genetyczne. Ponieważ ZZSK może nasilać się z czasem, ważne jest jak najwcześniejsze rozpoznanie tej choroby i rozpoczęcie właściwego leczenia. ZZSK ma charakter nawracający.

MIZS

Młodzieńcze Idiopatyczne Zapalenie Stawów (MIZS) to przewlekła choroba wyróżniająca się bólem, obrzękiem i ograniczeniem ruchomości w przebiegu utrzymującego się zapalenia stawów. Podobnie jak w innych chorobach reumatycznych przyczyna choroby nie jest znana.

MIZS zaczyna się przed 16 rokiem życia. Na tę chorobę zapada ok 80-100 dzieci na 100 tysięcy. Jest |to choroba autoimmunizacyjna, tzn. Wynikają z „agresji własnego układu odpornościowego przeciwko komórkom własnego organizmu. Charakterystyczna jest sztywność, która pojawia się po dłuższym unieruchomieniu, najbardziej typowa jest sztywność występująca po przebudzeniu (tzw. Sztywność poranna).

W wyniku choroby może dojść do nadżerek chrząstki stawowej i kości oraz licznych przykurczów i napięć skutkujących zniekształceniami ciała.

Leki biologiczne

Leki biologiczne - hamują proces zapalny, powstrzymują proces niszczenia stawów, znoszą dolegliwości bólowe, poprawiają samopoczucie pacjenta. To najnowocześniejszy i najbardziej skuteczny rodzaj terapii, niestety ze względu na jej koszt, dostęp do niej jest ograniczony i przewidziany tylko dla pacjentów w najcięższym stadium choroby, którzy nie odpowiadają na tradycyjne leczenie.

Przeciwwskazaniem do stosowania terapii biologicznej jest nadwrażliwość na lek, gruźlica, inne ciężkie zakażenia, ropnie, sepsa, zakażenia oportunistyczne, ciężka niewydolność serca. Leki biologiczne stosowane są od ponad 10 lat, mają zastosowanie w leczeniu defektów układu immunologicznego, m.in. w reumatologii, gastrologii i dermatologii.

Terapię biologiczną zastosowano na świecie już u kilku milionów pacjentów. Leki biologiczne różnią się między sobą m.in. sposobem podawania oraz dawkowaniem, w zależności od preparatu dawka może być dostosowania do masy pacjenta lub znormalizowana bez względu na masę ciała. Leki mogą być podawane dożylnie raz na dwa miesiące pod kontrolą lekarza lub podskórnie, raz na tydzień.

W Polsce dostęp do nich mają wciąż tylko najciężej chorzy pacjenci, w innych krajach przywraca się sprawność przy ich pomocy pacjentom ze średniozaawansowaną chorobą, by poprawić ich komfort życia, skuteczność leczenia i przywrócić ich rynkowi pracy.